Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος – 31 Μαΐου 2012

Κάθε χρόνο, στις 31 Μαΐου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος. Ο φετινός γιορτασμός είναι αφιερωμένος στην αποκάλυψη και στην αντιμετώπιση των μεθόδων με τις οποίες προσπαθεί η βιομηχανία καπνού να παρεμβαίνει και να υπονομεύει την εφαρμογή μέτρων ελέγχου του καπνίσματος, όπως προβλέπονται στη Σύμβαση – Πλαίσιο του ΠΟΥ, που ισχύει από το 2005.

Το κάπνισμα είναι η δεύτερη κατά σειρά αιτία θανάτου παγκοσμίως (μετά την υπέρταση) και είναι σήμερα υπεύθυνο για το θάνατο ενός στους δέκα ενήλικες παγκοσμίως.

Το 1987 η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, προκειμένου να προσελκύσει παγκοσμίως την προσοχή πάνω στην επιδημία του καπνίσματος και τις θανατηφόρες συνέπειές της. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να τονιστούν ειδικά μηνύματα για τον περιορισμό του καπνίσματος και για τη συμμόρφωση στη Σύμβαση – Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού (WHO FCTC). Το κάπνισμα είναι η υπ’ αριθμόν ένα επιδημία που αντιμετωπίζει ο χώρος της υγείας και η οποία μπορεί να αποφευχθεί.

Η χρήση καπνού   Αρκετές χώρες διαθέτουν νομοθεσία με την οποία περιορίζουν τη διαφήμιση του καπνού και ρυθμίζουν ποιος μπορεί να αγοράζει και να καταναλώνει προϊόντα καπνού, καθώς και πού επιτρέπεται να καπνίζει κανείς.

Η χρήση καπνού είναι μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί και αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για αρκετές χρόνιες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου, των παθήσεων των πνευμόνων και του καρδιαγγειακού συστήματος. Παρά ταύτα, είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος σκοτώνει σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από τους οποίους πάνω από 600.000 είναι παθητικοί καπνιστές. Αν δεν δράσουμε σήμερα, το κάπνισμα θα σκοτώσει μέχρι και 8 εκατομμύρια ανθρώπους έως το 2030, από τους οποίους πάνω από το 80% ζει σε χώρες μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος.

Καθώς όλο και περισσότερες χώρες οδεύουν προς πλήρη τήρηση των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τη Σύμβαση – Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού, οι προσπάθειες της βιομηχανίας καπνού να υπονομεύσει τη συνθήκη γίνονται όλο και πιο έντονες.

Για παράδειγμα, σε μία απόπειρά της να σταματήσει την υιοθέτηση εικονογραφημένων προειδοποιήσεων στις συσκευασίες προϊόντων καπνού, η βιομηχανία αυτή υιοθέτησε πρόσφατα την καινοφανή τακτική να μηνύει χώρες που βρίσκονται υπό διμερείς συμφωνίες επενδύσεων, ισχυριζόμενη ότι οι προειδοποιήσεις αυτές παραβιάζουν τις προσπάθειες των εταιρειών να χρησιμοποιούν τα νομίμως καταχωρηθέντα εμπορικά σήματά τους.

Στο μεταξύ, οι απόπειρες της βιομηχανίας καπνού για την υπονόμευση της Σύμβασης – Πλαισίου συνεχίζονται και σε άλλα μέτωπα, ειδικότερα στις προσπάθειες των χωρών να απαγορεύσουν το κάπνισμα σε κλειστούς δημόσιους χώρους καθώς και να απαγορεύσουν τη διαφήμιση, προώθηση των προϊόντων καπνού και τις χορηγίες εταιρειών καπνού.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος 2012 έχει στόχο να ενημερώσει τους διαμορφωτές της πολιτικής αλλά και το ευρύ κοινό για τις φαύλες και επιζήμιες τακτικές της βιομηχανίας καπνού.

Επίσης συμβαδίζει με το γράμμα και με το πνεύμα της Σύμβασης – Πλαισίου του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού. Στο προοίμιο της Σύμβασης – Πλαισίου αναγνωρίζεται «η ανάγκη να επαγρυπνούμε για οποιαδήποτε προσπάθεια της βιομηχανίας καπνού να υπονομεύσει ή να ανατρέψει τις προσπάθειες ελέγχου του καπνού και η ανάγκη να ενημερωνόμαστε για τις ενέργειές της που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις προσπάθειες αυτές.

Επιπρόσθετα, στο άρθρο 5.3 της Σύμβασης – Πλαισίου αναφέρεται ότι «για τη διαμόρφωση και εφαρμογή των πολιτικών δημόσιας υγείας αναφορικά με τον έλεγχο του καπνού, τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα δράσουν σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία προκειμένου να προστατέψουν αυτές τις πολιτικές τους από εμπορικά και άλλα κατεστημένα συμφέροντα της βιομηχανίας καπνού».

Επίσης, οι κατευθυντήριες οδηγίες για την εφαρμογή του Άρθρου 5.3 αναφέρουν ότι συνιστάται στα Συμβαλλόμενα Μέρη να «αυξήσουν την ενημέρωση σχετικά … με την παρέμβαση της βιομηχανίας καπνού στις πολιτικές ελέγχου του καπνού που εφαρμόζουν τα Συμβαλλόμενα Μέρη».

Στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος 2012 και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους που ακολουθεί, ο Π.Ο.Υ. θα προτρέπει τις χώρες να θέσουν τη μάχη κατά της ανάμιξης της βιομηχανίας καπνού στο επίκεντρο των προσπαθειών τους για τον έλεγχο της παγκόσμιας επιδημίας του καπνίσματος.»

Στην Ελλάδα

Το Υπουργείο, στο πλαίσιο της εναρμόνισης της Ελληνικής Νομοθεσίας με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και ειδικότερα σε συμμόρφωση με τα άρθρα 8 και 16 της Σύμβασης – Πλαισίου του ΠΟΥ, συμπεριέλαβε σχετικές διατάξεις στους νόμους 3730/2008 – άρθρα 1 έως 6 (ΦΕΚ 262/τ. Α΄/23-12-2008), 3868/2010 – άρθρο 17 (ΦΕΚ 129/τ. Α΄/3-8-2010) και 3918/2011 άρθρο 65 (ΦΕΚ 31/τ. Α΄/2-3-2011), εξέδωσε τις προβλεπόμενες σ’ αυτούς υπουργικές αποφάσεις καθώς και διευκρινιστικές εγκυκλίους για την απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού προς και από ανηλίκους, για την ολική απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους εργασίας και χώρους εστίασης – διασκέδασης και τη σύσταση στο Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) τομέα Ελέγχου Καπνού και Αλκοόλ.

Από την έναρξη ισχύος του Ν.3918/2011 και της ΚΥΑ 93828/2011 (ΔΕΚ 2026/τ. Β΄/12-9-2011) η οποία προβλέπεται στο άρθρο 45 του Ν.3986/2011 (ΦΕΚ 152/τ. Α΄/1-7-2011), εντατικοποιήθηκαν οι έλεγχοι και σε κέντρα διασκέδασης με μουσική επιφανείας άνω των 300 τ. μ. ως προς την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας χώρων καπνιζόντων στα κέντρα αυτά και στα καζίνο.

Πηγή: Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης