Η Σμύρνη πριν την καταστροφή-Συνέντευξη με τον Πέτρο Μεχτίδη

άποψη της Σμύρνης από την προκυμαία: Διακρίνονται οι εκκλησίες της Αγ. Φωτεινής, του Αγ. Στεφάνου και του Αγ. Γεωργίου (φωταρχείο Πέτρου Μεχτίδη)

Ο Πέτρος Μεχτίδης στην Έκθεση του με τίτλο «Η Σμύρνη πριν την καταστροφή» 8-29 Σεπτεμβρίου 2012 στη gallery του Ιανού, μας  δώρισε στιγμές από την ελληνική παρουσία στη Μητρόπολη του  μικρασιατικού Ελληνισμού. Την έκθεση του θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε εθνικό συλλογικό αφήγημα, αλλά και αντικείμενο προβληματισμού. Το συλλεκτικό  συγγραφικό και εκδοτικό έργο του αναδεικνύει ίχνη της ιστορικής και πολιτισμικής παρουσίας του ελληνισμού, ενώ στοχεύει σε μια σύγχρονη επιστημονική,  και όσο το δυνατόν αντικειμενική ματιά των γεγονότων. Με αφορμή την Έκθεση του αυτή, αλλά  και την γενικότερη ενασχόληση του με την Μικρασία  ο κ. Μεχτίδης απάντησε στις ερωτήσεις της Πεμπτουσίας:

Πέτρος Μεχτίδης

Ποιά η συμβολική της Εκθέσεως σας  αυτή την περίοδο; Ποιό το σκεπτικό της οργάνωσης; τα εκθέματα όπως π.χ. ο επιτελικός χάρτης (που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση)

Η έκθεση ‘Η Σμύρνη πριν την Καταστροφή’ ( Ιανός, 18-29/9) περιελάμβανε ένα μικρό μέρος της συλλογής μου και είχε ως θέμα τη Σμύρνη και τη γύρω περιοχή. Είχε συμβολικό χαρακτήρα επειδή φέτος συμπληρώθηκαν 90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο επιτελικός χάρτης της Χαρτογραφικής Υπηρεσίας Στρατού ανήκει σε μία μεγάλη ομάδα 30 περίπου χαρτών που δημιουργήθηκαν την τριετία 1919- 1922 από χαρτογράφους του Ελληνικού Στρατού.

Από πότε αρχίσατε να ασχολείστε με τον πολιτισμό την ιστορία την αρχαιολογία της Μ. Ασίας; Ποιά η κινητήρια δύναμη στο  «ταξίδι σας» αυτό;

Άρχισα να ασχολούμαι πριν 12 χρόνια με αφορμή τα ταξίδια που είχα κάνει στην περιοχή της Μ. Ασίας, όταν ένιωσα την περιέργεια και την ανάγκη να διαβάσω κάτι παραπάνω και κάτι περισσότερο. Η ανάγκη αυτή με οδήγησε στη συγγραφή άρθρων, βιβλίων και στη συλλογή αρχειακού υλικού (επιστολικά δελτάρια, χάρτες, κ.λπ.).

Είναι εύκολο σήμερα να μιλάς για τον μικρασιατικό ελληνισμό;

Είναι δύσκολο γιατί έχουν πεθάνει οι πρόσφυγες  του ’22 και έχουν χαθεί οι μαρτυρίες τους, αλλά εύκολο γιατί με τη βοήθεια της τεχνολογίας και του ίντερνετ μπορείς να έρθεις εύκολα σε επαφή με Έλληνες και ξένους επιστήμονες με ανάλογα ενδιαφέροντα.

Υπάρχουν συγκεκριμένα διαμερίσματα ή γεωγραφικά τοπία που ασχολείστε; μπορείτε να μας πείτε στην ερευνά σας αν υπάρχει κάποιος ιστορικός χρόνος που επικεντρώνεται;

Έχω ειδικευθεί στην περιοχή της Σμύρνης και της δυτικής Μ. Ασίας, αλλά βασικό πεδίο των ερευνών μου αποτελεί το ελληνικό χωριό Λιβίσι, στη νοτιοδυτική Μ. Ασία (περιοχή Λυκίας). Χρονικά ασχολούμαι κυρίως με τον 18^ο, 19^ο και 20^ο αιώνα.

Πώς βλέπετε το ενδιαφέρον του κόσμου και την ανταπόκρισή του;

Παρά τους χιλιάδες προσφυγογενείς τα επιστημονικά βιβλία και άρθρα για τη Μ. Ασία δεν ‘πουλάνε’ (σε αντίθεση με τα αντίστοιχα λογοτεχνικά), χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι ο σκοπός μου ήταν αυτός. Παράλληλα όμως με την ενασχόληση μου με τη Μ. Ασία γνώρισα λίγους και καλούς φίλους και συναδέλφους/ συνοδοιπόρους.

άποψη της περιοχής της γέφυρας των καραβανιών (φωταρχείο Πέτρου Μεχτίδη)

Θεωρείτε ότι έχουν προχωρήσει οι έρευνες σχετικά με τις μικρασιατικές σπουδές; Είναι αναγκαία μια συλλογική προσπάθεια στο τομέα αυτό;

Οι έρευνες σχετικά με τις μικρασιατικές σπουδές έχουν προχωρήσει πολύ λίγο και από πολύ λίγους ρομαντικούς ιδιώτες ή συλλόγους. Λείπει το επίσημο κράτος και η επίσημη εκπαίδευση, ειδικά η Τριτοβάθμια. Είναι αναγκαία μία συλλογική προσπάθεια, αλλά δεν είμαι αισιόδοξος. Πιο πιθανό θεωρώ ένα νέο βιβλίο/ μία νέα μελέτη από κάποιον άγνωστο σήμερα μελετητή παρά τη δημιουργία π.χ. Έδρας Μικρασιατικής Ιστορίας ή ενός Μουσείου Μικρασιατικής Τέχνης και Ιστορίας.

Με αφορμή τη φράση του Μικρασιάτη Γιώργου Σεφέρη « Ξέρεις τα σπίτια πεισματώνουν εύκολα, σαν τα γυμνώσεις» που ξεσήκωσα απ’ το βιβλίο σας καταθέστε μας τις τελευταίες σας σκέψεις.

Η ενασχόλησή μου με την περιοχή της Μ. Ασίας ξεκίνησε από συναισθηματικό ενδιαφέρον για ένα άγνωστο γενικά κομμάτι της Ελληνικής ιστορίας, όπου λείπουν οι επιστημονικά ορθές μελέτες, ενώ πλεονάζουν οι αναπαραγωγές στερεότυπων αλλά λανθασμένων ιδεών του παρελθόντος. Μέσα από τα άρθρα, τα  βιβλία και τη συλλογή μου προσπαθώ να ‘ανακαλύψω’ ιστορίες, να περπατήσω στην ελληνική, τουρκική και διεθνή βιβλιογραφία και συνθέτοντας αυτές τις απόψεις να γίνω λίγο πιο σοφός. Γιατί ενενήντα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι λάθος να μένουμε μόνο στις μαρτυρίες των προσφύγων για τα τραγικά γεγονότα του ’22 και να μην προσπαθούμε να πάμε την επιστημονική γνώση λίγο πιο πέρα…