Η απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού

Το κάπνισμα από μόνο του είναι η αιτία θανάτου που μπορεί να αποτραπεί πιο εύκολα και που με τα σημερινά δεδομένα είναι υπεύθυνη για τον θάνατο ενός στους δέκα ενήλικες σε όλο τον κόσμο. Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος 2013 είναι: η απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού και της προώθησης τους μέσω χορηγιών.

Η πλήρης απαγόρευση όλων των διαφημίσεων προϊόντων καπνού και της προώθησής τους μέσω χορηγιών απαιτείται για όλα τα συμβαλλόμενα μέρη εντός πέντε ετών από την στιγμή που θα επικυρώσουν την Σύμβαση – Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (W.H.O. FCTC). Οι στατιστικές δείχνουν ότι η πλήρης απαγόρευση της διαφήμισης, οδηγεί σε μείωση του αριθμού των ανθρώπων που αρχίζουν ή συνεχίζουν το κάπνισμα καθώς και ότι η απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού και των χορηγιών είναι από οικονομική άποψη ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για τη μείωση της ζήτησης καπνού και κατ’ επέκταση για τον έλεγχο της αγοράς προϊόντων καπνού.

Οι περισσότερες χώρες δεν έχουν εφαρμόσει πλήρη απαγόρευση

Παρά την τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα της πλήρους απαγόρευσης, κατά το 2010, μόνο το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού προστατευόταν πλήρως από τις διαφημίσεις της βιομηχανίας καπνού, και τις τακτικές προώθησης των προϊόντων της (έκθεση του ΠΟΥ για την παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος, 2011).

Για να συμβάλει στην μείωση της χρήσης καπνού, η πλήρης απαγόρευση της διαφήμισης και προώθησης προϊόντων καπνού πρέπει να αντιμετωπίσει:

• την απατηλή και παραπλανητική φύση των εκστρατειών προώθησης των προϊόντων καπνού
• την αναπόφευκτη έκθεση της νεολαίας στις τακτικές προώθησης
• την αποτυχία της καπνοβιομηχανίας για μια αποτελεσματική αυτορρύθμιση
• την αναποτελεσματικότητα των μερικών / αποσπασματικών απαγορεύσεων.

Εν τω μεταξύ, καθώς όλο και περισσότερες χώρες τείνουν να ανταποκριθούν πλήρως στις υποχρεώσεις τους, που απορρέουν από τη Σύμβαση-Πλαίσιο του Π.Ο.Υ. για τον Έλεγχο του Καπνού (WHO FCTC), οι προσπάθειες της καπνοβιομηχανίας να υπονομεύσει τη Συνθήκη, γίνονται ολοένα και πιο επιθετικές, με κύριο στόχο να αποδυναμώσουν το έργο των φορέων της δημόσιας υγείας για την απαγόρευση της διαφήμισης των προϊόντων καπνού και της προώθησης τους εν γένει .

Για παράδειγμα, όπου οι αρμόδιες υπηρεσίες απαγόρευσαν τις διαφημίσεις των προϊόντων καπνού μέσω οθονών σε σημεία πώλησης – γνωστά ως «powerwalls» καπνού – ή όπου απαγόρευσαν την διαφήμιση μέσω προωθητικών μεθόδων, που περιελάμβαναν τυποποιημένες με ορισμένο τρόπο συσκευασίες προϊόντων καπνού, η καπνοβιομηχανία προσέφυγε στα εθνικά δικαστήρια και στους διεθνείς μηχανισμούς εμπορίου κατά των συγκεκριμένων κυβερνήσεων.

Από την άλλη πλευρά, η καπνοβιομηχανία χρησιμοποιεί τη χορηγία εκδηλώσεων και ιδιαίτερα την τακτική της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για να ξεγελάσει την κοινή γνώμη και να την κάνει να πιστέψει στην αξιοπιστία της και τις

καλές της προθέσεις, ενώ ταυτόχρονα ελίσσεται για να παραβιάσει την πολιτική και νομοθετική διαδικασία.

Βασικές Διαπιστώσεις

1. Η παγκόσμια επιδημία του καπνίσματος σκοτώνει περίπου 6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, εκ των οποίων περισσότεροι από 600.000 είναι μη καπνιστές που πεθαίνουν από το παθητικό κάπνισμα. Αν δεν λάβουμε μέτρα, η επιδημία θα σκοτώνει περισσότερα από 8 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο έως το 2030.
2. Περισσότερο από το 80% αυτών των θανάτων, που μπορούν να προληφθούν, θα είναι μεταξύ των ανθρώπων που ζουν σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες.
3. Παρά το ότι παρατηρείται κάποια μείωση της κατανάλωσης προϊόντων καπνού σε μερικές αναπτυγμένες χώρες, εν τούτοις η παγκόσμια κατανάλωση αυξάνεται.

Παθητικό κάπνισμα

• Δεν υπάρχει ένα ακριβές όριο ασφαλείας για την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα. Κάθε δημόσιος χώρος που είναι απαλλαγμένος από το κάπνισμα, εκτός από την προστασία της υγείας, αποτελεί και μέσο ενθάρρυνσης των καπνιστών για να
• σταματήσουν το κάπνισμα.
• Κατά το 2004, υπολογίζεται ότι το 31% του συνόλου των παιδικών θανάτων οφειλόταν στο παθητικό κάπνισμα .
• Υπάρχουν περισσότερες από 4.000 χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου, εκ των οποίων τουλάχιστον 250 είναι γνωστό ότι είναι επιβλαβείς και περισσότερες από 50 είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο.
• Στους ενήλικες, το παθητικό κάπνισμα προκαλεί σοβαρές καρδιοαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις που περιλαμβάνουν την στεφανιαία νόσο και τον καρκίνο των πνευμόνων.
• Στα βρέφη, προκαλεί το σύνδρομο του αιφνιδίου θανάτου.
• Στις εγκύους, προκαλεί την γέννηση ελλιποβαρών βρεφών.

Οι φόροι αποθαρρύνουν την κατανάλωση καπνού

Η φορολογία του καπνού αποτελεί τον αποτελεσματικότερο τρόπο μείωσης της κατανάλωσης καπνού, ιδιαίτερα μεταξύ των εφήβων, των νέων και των φτωχών. Μια αύξηση του φορολογίας καπνού κατά 10% μειώνει την κατανάλωσή του κατά 4% στις αναπτυγμένες χώρες και κατά τουλάχιστον 8% στις χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες.