Ζωοδόχος Πηγή, Από την ακένωτο Πηγή της Θεοτόκου αντλούμε σήμερα θάρρος και δύναμη!

Ζωοδόχος Πηγή Αγίασμα, Μπαλουκλί, Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα. Φωτογραφία Ιωάννης Μπύρος από ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: https://el.wikipedia.org/.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Θεοδώρου Ζωγράφου Ιωαννίτου,
Ομιλία εις την Ζωοδόχον Πηγήν  και ότι δουλεύοντες τη αμαρτία αδύνατον να τελώμεν υπό την κραταιάν της Παρθένου προστασίαν, Βόλος 1914.

Συνήλθομεν σήμερον, αγαπητοί, εν τω ιερώ τούτω Ναώ φαιδροί, ίνα ευχαριστηρίους ύμνους προς τον εκ νεκρών αναστάντα Σωτήρα ημών αναπέμψωμεν και την επέτειον εορτήν της Ζωοδόχου Πηγής επιτελέσωμεν.

Εκ της ακενώτου ταύτης Πηγής της Θεοτόκου αντλούντες σήμερον θάρρος και ισχύν τον υπέρ ημών υπομείναντα θάνατον σταυρικόν και αναστάντα εκ νεκρών και ζωήν χαρισάμενον ημίν ως Ύδωρ ζων, σωτήριον και αθάνατον, ας δοξολογήσωμεν, και την Μητέρα αυτού, την Παρθένον Μαρίαν, ως Πηγήν αέναον του ζώντος τούτου ύδατος ας ανευφημήσωμεν και ευγνώμονες ας αναμνησθώμεν των μεγάλων εκείνων θαυμάτων, άτινα ετελέσθησαν εκ του αγιάσματος αυτής, του οποίου τα ρείθρα ουδέποτε χάνουσι την δύναμιν αυτών την ιαματικήν, αλλά και νυν έτι προχέουσι τους πιστοίς χάριν και θαυμάτων πληθύν.

Το περιλάλητον τούτο και εις πάσαν την οικουμένην εξάκουστον αγίασμα της Θεοτόκου πηγάζει εν Κωνσταντινουπόλει και υπ’ αυτής της Θεοτόκου εφανερώθη εις τον τέως μεν ιδιώτην, είτα δε βασιλέα Κωνσταντινουπόλεως Λέοντα τον Θράκα, τον επικαλούμενον Μακέλλην, κατά τον εξής τρόπον.

Ο Λέων ούτος, ανήρ συμπαθής πριν η εις τον θρόνον αναβή, εχειραγώγει ποτέ τυφλόν εις τινα της πρωτευούσης εξοχήν. Εκεί ο τυφλός υπό δίψης αφορήτου καταληφθείς τον Λέοντα παρεκάλει, ίνα δι᾽ ύδατος αυτόν δροσίση.

Εισελθών δε ο Λέων εις το εκεί πλησίον σκιερόν μέρος, το κατάφυτον υπό πυκνών δένδρων, εζήτει ύδωρ· και επειδή δεν εύρεν, επανήρχετο κατηφής ο τε ακούει φωνής· «Ου χρεών σε, Λέον, αγωνιάν, το γαρ ύδωρ εγγύς».

Και ενώ εζήτει, ήκουσε και εκ δευτέρου φωνής· «Λέον βασιλεύ, εισελθών εις το ενδότερον τούτο συνηρεφές [πυκνοφυτευμένο δάσος] και του δροσερού ύδατος μετά χαράς λαβών, δρόσισον τον τυφλόν, και τας πεπηρωμένας χρίσας όψεις [και χρίσε τα τυφλά του μάτια] εκείνου γνώσει αυτίκα [αμέσως], ήτις ειμί, εκ πολλού τον δε κατοικούσα τον τόπον [ποια είμαι εγώ που από πολύ παλιά κατοικώ αυτόν τον τόπο]».

Ο Λέων πράττει ως η φωνή αυτόν διατάττει, και ο τυφλός το φως λαμβάνει, και εκ του τελεσθέντος θαύματος ο Λέων μανθάνει, ότι υπερφυής [πάνω από την φύση, υπέρλογος] ην η δύναμις του αγιάσματος εκείνου της Θεοτόκου. Κατά την πρόρρησιν [προφητεία] δε ταύτης ο Λέων μετ’ ολίγον βασιλεύς γίνεται, και επιμελεία και δαπάνη αυτού εν τω τόπω του αγιάσματος Ναός μεγαλοπρεπής της Θεοτόκου εγείρεται [κτίστηκε].

Του Ναού τούτου τα εγκαίνια ετελέσθησαν κατά την Παρασκευήν της Διακαινησίμου Εβδομάδος, εξ ου και η Εκκλησία παρέλαβεν ευσεβοφρόνως κατ’ αυτήν να εορτάζη προς τιμήν της Θεοτόκου την εορτήν της Ζωοδόχου Πηγής.

Τον Ναόν τούτον μετά ταύτα επηύξησεν ο Μέγας Ιουστινιανός προς την Θεοτόκον ευγνωμονών, διότι εκ δεινού νοσήματος απήλλαξεν αυτόν· ο δε Βασίλειος ο Μακεδών και ο υιός αυτού Λέων ο Σοφός βασιλικώς κατεκόσμησαν τον ρηθέντα Ναόν1, διότι έκτοτε το αγίασμα της Θεοτόκου πλείστα θαύματα επελάγιζε, βασιλείς και ιδιώτας εθεράπευε και παν πάθος εφυγάδευε· και τινα εκ Θεσσαλίας ερχόμενον προς αυτό και αποθανόντα καθ’ οδόν ήγειρεν εκ νεκρών.

Ο μεγαλοπρεπής ούτος Ναός δεν σώζεται σήμερον. Μετά την πτώσιν της Βασιλίδος των πόλεων κατεστράφη μέχρι θεμελίων, η δε Πηγή εκαλύφθη υπό των ερειπίων, εναπέμεινε δε μέχρι της Ελληνικής Επαναστάσεως εκ της αρχαίας αυτού καλλονής σμικρόν τι παρεκκλήσιον, όπερ επετράπη τοις Χριστιανοίς υπό των Τούρκων να ιδρύσωσιν επί της Πηγής, διότι αι από καιρού εις καιρόν τελούμεναι ιάσεις ου μόνον μεταξύ των Χριστιανών, αλλά και των Οθωμανών, διετήρησαν σεβαστήν την φήμην της Πηγής ταύτης.

Εις το παρεκκλήσιον τούτο κατήρχοντο δι’ εικοσιπέντε βαθμίδων [σκαλοπάτια], το δε αγίασμα ήτο εις την δυτικήν πλευράν του εδάφους αυτού πεφραγμένον διά κιγκλίδων.

Τοιαύτη ήτο η κατάστασις του Ναού μέχρι του έτους 1821, οπότε υπό των Γενιτσάρων τελείως κατεστράφη, η δε Πηγή σχεδόν εκαλύφθη.

Δέκα όμως σπουδαίαι ιάσεις εκεί τελεσθείσαι και επί μαρμαρίνης, πλακός ευρισκομένης και νυν παρά την Πηγήν αναγραφείσαι ανενέωσαν την αρχαίαν δόξαν αυτής· και διά τούτο επί Πατριάρχου Κωνσταντίου εν έτει 1833, τη ενεργεία των ομογενών και τη αδεία της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, ανασκαφής γενομένης και των θεμελίων του αρχαίου Ναού ευρεθέντων, ηγέρθη Ναός μικρότερος εκείνου ένεκα της ελλείψεως επαρκών πόρων, αλλά και κάτωθεν του Ναού τούτου επί του αγιάσματος, επ’ αυτής δηλαδή της Πηγής παρεκκλήσιον τούτου ωκοδομήθη επί μέρους των θεμελίων του αρχαίου Ναού, πολύ λαμπρότερον του πρότερον παρεκκλησίου προς δόξαν και τιμήν της Θεοτόκου, της οποίας η θαυματουργός χάρις και σήμερον θαυμάσια επιτελεί εν τω αγιάσματι ταύτης της Πηγής2.

Και τις γλώσσα δύναται να διηγηθή όσα θαυμάσια το ύδωρ τούτο ενήργησε και μέχρι σήμερον ενεργεί; Ωκεανός αναδείχθη νοητός τα Νειλώα ρείθρα υπερβαίνων τη χύσει της Χάριτος και δεύτερος Σιλωάμ την χάριν του Ιορδάνου δεξάμενος.

Το ζωήρυτον ύδωρ αυτής διά την πάσχουσαν ανθρωπότητα, την τηκομένην υπό απείρων παθών και φλογιζομένην υπό νοσημάτων δεινών, είναι νέκταρ ουράνιον και ξένη αμβροσία αληθώς, είναι θαυμάσιον λουτρόν θεραπεύον νοσήματα σωμάτων και ψυχών των μετά πίστεως προσερχομένων εις αυτό άμα τη προσψαύσει αυτού· διότι είναι ύδωρ της Βασιλίσσης της γης και του Ουρανού, της πανσθενούς Μητρός του Δεσπότου των όλων και Θεού.

Συνεχίζεται

1. Οι αυτοκράτορες της Κωνσταντινουπόλεως κατά την εορτήν της Αναλήψεως ήρχοντο εις τον Ναόν τούτον ίνα λειτουργηθώσι και λάβωσιν αγίασμα.

2. Η Πηγή αύτη σήμερον είναι εις πάντας γνωστή υπό το τουρκικόν όνομα Μπαλουκλί, όπερ σημαίνει πηγήν ιχθύων. Το όνομα τούτο πιθανόν να εδόθη εκ παλαιάς παραδόσεως, καθ’ ην, ότε οι Τούρκοι εκυρίευσαν την Κωνσταντινούπολιν, Χριστιανός τις ανήγγειλε τούτο εις γέροντά τινα τηγανίζοντα ιχθύς πλησίον της Πηγής, ο δε γέρων είπε· «Τότε μόνον θα πιστεύσω τούτο, όταν και οι τηγανιζόμενοι ιχθύες πλεύσωσιν εις την Πηγήν». Και αμέσως οι ιχθύες, κατά την παράδοσιν εκείνην του λαού, επήδησαν εις την Πηγήν.
Του Ναού τούτου τα εγκαίνια ετελέσθησαν κατά την Παρασκευήν της Διακαινησίμου Εβδομάδος, εξ ου και η Εκκλησία παρέλαβεν ευσεβοφρόνως κατ’ αυτήν να εορτάζη προς τιμήν της Θεοτόκου την εορτήν της Ζωοδόχου Πηγής.

Από «Μέγα Συναξαριστή Ορθοδόξου Εκκλησίας», Περίοδος Πεντηκοσταρίου, τόμος ιδ’.