Γέροντας Ανανίας Κουστένης, Η μάχη του Δυρού ανήμερα της χάρης του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στα 1826

Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

[…]

Τον αγαπάμε τον άη – Γιαννάκο. Στο 1821, στη μεγάλη Επανάσταση, δεν ήταν μόνο κοντά μας η Παναγίτσα. Η ιδιαιτέρα του Κολοκοτρώνη και η τύχη της Ελλάδος. Ήτανε και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Σαν σήμερα [24 Ιουνίου], στην χάρη του έγινε στην Πελοπόννησο, στα 1826, η μάχη της Βέργας και η μάχη του Δυρού. Κάτω στην Καλαμάτα. Σύνορα Μεσσηνίας, Μάνης, Λακωνίας.

Ο Ιμπραήμ, αφού τελείωσε με το Μεσολλόγι ήλθε με έξι χιλιάδες αραπάδες…

Κι έγινε μία μεγάλη μάχη. Η μάχη της Βέργας έγινε 22 του μηνός Ιουνίου 1826. Εκεί, οι γενναίοι Μανιάτες, Μεσσήνιοι και άλλοι Πελοποννήσιοι έφτιαξαν ένα τείχος, που το ονόμασαν Βέργα, απ’ τα δυτικά μέρη του Ταϋγέτου, μέχρι τη θάλασσα του Αλμυρού, στην Καλαμάτα. Όσοι έχετε πάει, ξέρετε για που λέω.

Λοιπόν. Κι εκεί οχυρώθηκαν και αμύνθηκαν. Και όλη τη μέρα, την 22α Ιουνίου, έγιναν λυσσώδεις μάχες. […]

Επιθέσεις και αντεπιθέσεις, ήθελα να πω. […]

Και τι κάνουν οι γενναίοι Μανιάτες κι οι Πελοποννήσιοι; Βγαίνανε κι έξω από το τείχος, από τη μάντρα, κι επετίθεντο στους Αραπάδες. Και τους κατέκοψαν. Σκότωσαν τους περισσότερους.

Ο Ιμπραήμ τα χρειάστηκε. Μάζεψε τον στρατό του, ανασυντάχθηκε και πήγε προς τα πίσω, στη θάλασσα, που ‘χε πλοία. Έκατσε μια μέρα, και μετά… ή μάλλον την επόμενη μέρα έκανε αποβιβασμό, αποβίβαση, στον Αλμυρό, εκεί κοντά στη θάλασσα, Αραπάδων, για να έλθει από τα νώτα των αγωνιστών. Να τους κυκλώσει.

Το πήραν χαμπάρι οι Μανιάτες και τρέχουν κάτω στη θάλασσα και τους τακτοποίησαν αμέσως τους Αραπάδες. Όρμησαν, ως λεβέντες. […] Τους έριξαν στη θάλασσα, τους τακτοποίησαν, αλλά ο Ιμπραήμ δεν παραιτείται. Τι κάνει; Την άλλη μέρα, αιφνιδιαστικά, 24 του μηνός, κάνει απόβαση στον Δυρό. Στο Οίτυλον. Είναι θάλασσα εκεί. Ξέρετε, όσοι είστε από κει πέρα, ή έχετε πάει.

Αποβίβασε αμέτρητους Αραπάδες. Και πάει, λοιπόν, στον Δυρό και στην Τίμιοβα, ένα χωριό, με απόφαση να βάλουν φωτιά, να κάψουν τα σπαρτά και να κάψουν και τους ανθρώπους. Τους γέροντες, τα παιδιά και τους παπάδες.

Το πήραν χαμπάρι αυτοί. Βαράνε καμπάνες! Βγαίνουν όλοι έξω. Παπάδες, παιδιά, γέροι, μικροί, μεγάλοι, κάπου 700 άτομα. Πήραν δρεπάνια, τσεκούρια, ξύλα, αξίνες, στειλιάρια κι ό,τι άλλο είχαν.
[…]

Και τι κάνουν; Όρμησαν, σαν σήμερα, στη χάρη τ᾽ άη – Γιαννάκου, όρμησαν κατά των Τουρκαραπάδων του Ιμπραήμ. Κι εκείνοι, όταν είδαν αυτό το περίεργο πλήθος, το συρφετό, να ορμά με τόση μανία, με τόσο θάρρος και με τόση λεβεντιά, τι έκαναν; Τα ‘χασαν. Και τι κάναν; Σταματάνε λίγο, σκέπτονται και γυρίζουν πίσω!

Έτρεξαν προς τη θάλασσα, να σωθούν στα καράβια.

Αλλά τους πρόλαβαν οι Μανιάτισσες, κυρίως, εκεί πολέμησαν, στη μάχη του Δυρού, οι Μανιάτισσες, κυρίως, τους πελέκησαν, μπαίναν μες στη θάλασσα, τους βουτάγανε απ’ τα μαλλιά, και τους Αλβανούς και τους αυτούς, […] και τους έδωσαν και κατάλαβαν. «Γιατί ρε κάψατε τα σπαρτά μας, ρε; Γιατί ρε, κάνατε τόσα αυτά, ρε;»

Ε, πού λεβεντιά! Παπάδες και όλοι εκεί! Και μόλις έτρεξαν και οι Μανιάτες, που το είδαν, από τα γύρω μέρη, και ήλθαν και οι υπόλοιποι, και έμειναν ελάχιστοι Τουρκαραπάδες, σώθηκαν στα καράβια.

Στις δύο αυτές μάχες της Βέργας και του Δυρού. Ανήμερα στη χάρη τ’ άη – Γιαννάκη.

Εξεφωνήθη στις 24 Ιουνίου 2009.

Από το βιβλίο του μακαριστού Γέροντα, Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη «Λόγοι για τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο», των εκδόσεων Ακτή, Λευκωσία 2010.