Πού υποβάλλει την παραίτησή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εάν προκύψει ανάγκη, και γιατί;

30 Σεπτεμβρίου 2024

Άραγε ως Έλληνες πολίτες γνωρίζουμε πού υποβάλλει την παραίτησή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εάν προκύψει ανάγκη, και γιατί;

Το παραπάνω ερώτημα εάν περιλαμβανόταν σε  δημοσκόπηση, θα βλέπαμε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων δεν θα γνώριζε την απάντηση.

Εάν προσέχαμε τις λεπτομέρειες της διαδικασίας εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και τί συμβαίνει μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, ίσως να το αντιλαμβανόμασταν.

Η σωστή απάντηση είναι ότι σε περίπτωση που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποβάλει την παραίτησή του, τον αναπληρώνει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής, επειδή η Βουλή των Ελλήνων είναι αυτή που τον εκλέγει. Ορίζεται μια ειδική διαδικασία για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, τόσο από το Σύνταγμα όσο και από τον κανονισμό της Βουλής, ο οποίος ρυθμίζει με πολύ μεγάλη ακρίβεια τον τρόπο ψηφοφορίας που προβλέπεται στις ειδικές για τον σκοπό αυτό συνεδριάσεις.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Από το Ελληνικό Σύνταγμα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται από το Κοινοβούλιο, δηλαδή την  Βουλή, και άρα ο Πρόεδρος της Βουλής είναι το πρόσωπο που αναπληρώνει κατά το Σύνταγμα τον Ανώτατο άρχοντα της χώρας. Έτσι, τόσο σε περίπτωση που ο ανώτατος άρχοντας παραιτηθεί, όσο και σε ξαφνικό θάνατο του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας, μέχρι να γίνει η ορκωμοσία του νέου, τα τυπικά καθήκοντά του το Σύνταγμα τα παραχωρεί στον Πρόεδρο του σώματος από το οποίο εκλέγεται.

Για την ιστορία, στα χρόνια της  μεταπολίτευσης, μόνο μία φορά είχαμε παραίτηση Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον τότε Πρόεδρο της Βουλής. Συγκεκριμένα, το 1980 εκλέχθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που αντικατέστησε τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, ο οποίος είχε συμπληρώσει ήδη την πρώτη του πενταετία. Τον Φεβρουάριο του 1985 και ενώ ο τότε πρωθυπουργός ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε δηλώσει ότι θα πρότεινε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή για δεύτερη συνεχόμενη θητεία  στην Προεδρεία της Δημοκρατίας, τελικά άλλαξε απόφαση και πρότεινε τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Έπειτα από αυτήν την εξέλιξη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έστειλε την παραίτησή του στον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Βουλής που ήταν ο Ιωάννης Αλευράς. Μέχρι την ορκωμοσία του Χρήστου Σαρτζετάκη, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή  αναπλήρωνε ο Ιωάννης Αλευράς. Βέβαια, ύστερα από την πενταετή θητεία του Χρήστου Σαρτζετάκη, επανεξελέγη για δεύτερη και τελευταία φορά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά με διαφορετική σύνθεση του Κοινοβουλίου.

Αυτό το μοναδικό γεγονός της παραίτησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και την αναπλήρωσή του από τον τότε Πρόεδρο της Βουλής Ιωάννη Αλευρά, δεν έχει συμβεί ποτέ ξανά, καθώς επίσης δεν είχαμε ποτέ θάνατο του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας. Βεβαίως, οι περισσότεροι που διετέλεσαν Πρόεδροι της Ελληνικής Δημοκρατίας βρίσκονται πια στην άλλη ζωή, αφού όμως πρώτα η Βουλή των Ελλήνων είχε προλάβει να τους αντικαταστήσει.