Καρπενησίου Γεώργιος «Ρωτώ γονείς αν ζητούν στην προσευχή τους να γίνει το παιδί τους άγιος….»

«Ρωτώ γονείς αν ζητούν στην προσευχή τους να γίνει το παιδί τους άγιος και, δυστυχώς, πολύ σπάνια η απάντηση είναι θετική.»

Ο θεολόγος Νικόλαος Λεβέντης συνομιλεί με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καρπενησίου κ. Γεώργιο, σχετικά με το λειτούργημα της ιεροσύνης, αλλά και ευρύτερους προβληματισμούς περί γάμου και αγαμίας.

Συνεντευκτής (στο εξής Συν.): Σας ευχαριστώ πολύ Σεβασμιώτατεγια την θέλησή σας να απαντήσετε στις ερωτήσεις της παρούσας συζήτησης αντλώντας από την ποιμαντική και την βιωματική εμπειρία σας.

Σεβασμιώτατος (στο εξής Σεβ.):Χαρά μου, μιας και μου δίνετε την δυνατότητα να επικοινωνήσω με τους αναγνώστες σας.

●●●

Συν.: Τι σημαίνει να είναι κάποιος ιερέας;

Σεβ.: Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός λέει πως αν στο δρόμο συναντήσεις έναν άγγελο και έναν ιερέα, θα χαιρετήσεις πρώτα τον ιερέα και μετά τον άγγελο. Ο ιερέας είναι αυτός που μπορεί να συνδέει τη γη με τον ουρανό. Λειτουργεί ως φορέας της Θείας χάριτος, φωτίζει και αγιάζει τους πιστούς. Είναι αυτός ο οποίος, βιώνοντας την πνευματική πατρότητα, αναλώνεται με αγαπητική και θυσιαστική διάθεση για το καλό των ανθρώπων και συμβάλλει στο να ανεβαίνει ο άνθρωπος πνευματικά στον ουρανό.

Θα μου πείτε πως σήμερα αυτά τα λόγια ηχούν παράξενα και θα συμφωνήσω μαζί σας. Γνωρίζουμε την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε. Ο άρτος, τα θεάματα και η ικανοποίηση όλων των εγωιστικών μας απαιτήσεων είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά της.Μοιραία και η αποστολή του ιερέα για μια τέτοια κοινωνία θα είναι το φιλανθρωπικό έργο, (π.χ.φιλόπτωχα, ιδρύματα γερόντων κ.ά.), η οργάνωση εκδηλώσεων πολιτιστικού χαρακτήρα (εκδρομές, παραστάσεις θεατρικές και μουσικοχορευτικές). Βέβαια, δεν τα απορρίπτω κι αυτά, γιατί και με αυτά προσφέρουμε παρηγοριά στον αναγκεμένο αδελφό μας.Με πονάει όμως γιατί, αρνούμενοι την πνευματική διάσταση του έργου του ιερέα, τον υποχρεώνουμε να αναλώνεται σε κοινωνικές δραστηριότητες, καλύπτοντας την ανυπαρξία της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Συν.: Στις μέρες μας, τι παρακινεί τους νέους ανθρώπους να επιλέξουν να ιερωθούν; Οι νέοι σήμερα διστάζουν να καταστούν διάκονοι του Κυρίου;

Σεβ.: Παλαιότερα μπορεί ως κίνητρο να ήταν και βιοποριστικοί λόγοι ή η επαγγελματική αποκατάσταση. Σήμερα, που υπάρχουν άμισθοι και χαμηλόμισθοι ιερείς,πιστεύω πως τα κίνητρα είναι αγνά και πνευματικά. Υπάρχει δισταγμός μεγαλύτερος σε σχέση με το παρελθόν, μα υπάρχουν και παιδιά με ήθος, σπουδές και εκκλησιαστικό φρόνημα, που επιθυμούν να ιερωθούν. Εδώ όμως θέλω να είμαι απόλυτος και να σας πω πως, πλην κάποιων περιπτώσεων που κρύβουν αρρωστημένακίνητρα, για την πλειοψηφία των κληρικών μας, παλιών και νέων, αυτό που τους παρακινεί είναι η χάρη και πρόνοια του Αγίου Θεού μας.

Συν.: Γίνεται χρήση του κατ’ ακρίβεια στην εφαρμογή των ιερών κανόνων περί των προϋποθέσεων να καταστεί ένας άντρας ιερέας ή η περιπτωσιολογική εξέταση των υποψηφίων κληρικών επιτρέπει την άσκηση του κατ’ οικονομία;

Σεβ.: Κοιτάξτε, σ΄ αυτό το ερώτημα δεν μπορώ να απαντήσω για το τι ισχύει γενικότερα. Σε εμάς, και εννοώ την Εκκλησία της Ελλάδος, σε μεγάλο βαθμό τηρείται η ακρίβεια των ιερών κανόνων. Αδιαμφισβήτητα υπάρχουν και περιπτώσεις που μας επιτρέπουν να κάνουμε μια σχετική οικονομία.

Συν.: Πώς η υποχρέωση του ιερέα να βρίσκεται στον Ιερό Ναό επιδρά στη σχέση των συζύγων και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών;

Σεβ.: Εκείνο που καθορίζει τη σχέση των ανθρώπων, είτε πρόκειται περί συζύγων ή γονέων και παιδιών, δεν είναι η ποσοτική, από πλευράς χρόνου, παρουσία του γονέα στο σπίτι, μα η ποιοτική. Σκεφτείτε τις περιπτώσεις εκείνων των επαγγελμάτων που υποχρεώνουν τον σύζυγο να απουσιάζει από την οικογένειά του μέρες, εβδομάδες και ίσως και μήνες. Δε νομίζω πως κάτι τέτοιο σημαίνειυποχρεωτικά πως η οικογένεια θα είναι προβληματική. Όλα ξεκινούν από την ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού. Αν αυτή η σχέση εμπνέει εμπιστοσύνη στα παιδιά, τότε κι αυτά μεγαλώνουν ήρεμα, αποκτώντας δύναμη κι αυτοπεποίθηση.

Θυμάμαι τα λόγια ενός γιού ιερέα, οοποίος έχει αφήσει μια πολύ καλή παρακαταθήκη στην περιοχή μας: «Όταν ήμουν παιδί, μου κακοφαινόταν που ο πατέρας μου ασχολείτο και με άλλους κι όχι μόνο με ΄μας. Μεγαλώνοντας όμως, καταλάβαινα πως ο πατέρας μου δεν ήταν μόνο δικός μου πατέρας, μα και πατέρας όλου του χωριού, Βλέποντας την αγάπη και το σεβασμό των συγχωριανών μου στο πρόσωπό του, χαιρόμουν και καμάρωνα γι΄ αυτόν».

Συν.: Μπορείτε να μας εξηγήσετε συνοπτικά τι σημαίνει η οικογένεια ως μικρή Εκκλησία;

Σεβ.: Σε μια προηγούμενη ερώτηση, αναφερθήκαμε στην ιεροσύνη και στο σκοπό του ιερέα. Αν ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται και στο στενό οικογενειακό του κύκλο, τότε πραγματικά το σπίτι του ιερέα μετατρέπεται σε Εκκλησία.

Συν.: Η δόμηση της οικογένειας ως μικρής Εκκλησίας είναι υποχρέωση μίας ιερατικής οικογένειας ή κάθε χριστιανικής οικογένειας;

Σεβ.: Κάθε οικογένεια της οποίας κεφαλή είναι ο Χριστός, πιστεύω ως έχει υποχρέωση να γίνει μια μικρή, όπως λέτε, Εκκλησία.

Οι γονείς συχνά προτρέπουν τα παιδιά τους στο καλό, στην επιτυχία, στις σωστές επιλογές, κι όλα αυτά τα κάνουν και θέμα προσευχής. Ρωτώ γονείς αν ζητούν στην προσευχή τους να γίνει το παιδί τους άγιος και, δυστυχώς, πολύ σπάνια η απάντηση είναι θετική. Καταλαβαίνετε πως αυτό εκφράζει μια νοσηρότητα στα πνευματικά θέματα και μια αδυναμία στο να λειτουργήσουμε στο σπίτι μας ως Εκκλησία. Δε λέω όμως περισσότερα γιατί είναι πολλές οι πτυχές αυτής της προβληματικής κατάστασης.

Συν.: Στο πετραχήλι σας κατετέθησαν και κατατίθενται προβληματισμοί περί γάμου και αγαμίας; Πώς τους διαχειριστήκατε και διαχειρίζεστε;

Σεβ.: Πιστεύω πως ο πνευματικός δεν μπορεί να επηρεαστεί από ωραίες ιδέες και τον ενθουσιασμό ενός νέου ή μιας νέας. Οι βεβιασμένες αποφάσεις συχνά αποδεικνύονται λάθος. Από την πλευρά μου, προσπαθώ να ζητώ και να δίνω τεχνηέντως χρόνο στο παιδί να αποφασίσει εκείνο όταν θα μπορεί να σκεφτεί πιο ώριμα και πιο λογικά.

Συν.: Αν μου επιτρέπετε, σε προσωπικό επίπεδο, αμφιταλαντευτήκατε μεταξύ της επιλογής του έγγαμου ή του άγαμου βίου;

Σεβ.: Λογισμοί ναι, μα χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες και ταλαντεύσεις.

Συν.: Υπάρχουν σημάδια κλήσης προς τον γάμο ή την αγαμία; Έχει νόημα να αναζητούμε το θέλημα του Θεού σχετικά με κάποια κλήση μας;

Σεβ.: Κάθε άνθρωπος είναι μια άλλη περίπτωση. Δεν ξέρω τι εννοείται με τον όρο «σημάδια κλήσης», μα δε σας κρύβω πως κάτι τέτοιο με φοβίζει. Αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις των «ηγιασμένων εκ κοιλίας μητρός αυτών», πώς μπορώ εγώ να ερμηνεύσω κάποια σημεία και να προτρέψω ένα παιδί στο γάμο ή την αγαμία; Ο Θεός έχει τον τρόπο να μιλήσει στην ψυχή του καθενός μας και να δίνει τις απαντήσεις που χρειαζόμαστε. Γι΄ αυτό, όχι απλά έχει νόημα, μα πρέπει να αναζητούμε το θέλημα του Θεού.

Σαν παιδί, και μετά την προτροπή των γονιών μου, πήγαινα ανελλιπώς στην Εκκλησία και μόνος κάποιες φορές, ακόμη και πριν να πάω στο Δημοτικό Σχολείο. Τελείωσα το πρακτικό τμήμα του Λυκείου (θετική κατεύθυνση), έγινα δάσκαλος αντί για γυμναστής που προτιμούσα, δίνοντας και κατατακτήριες στη Θεολογική Σχολή με το σκεπτικό της αποκτήσεως δεύτερου πτυχίου. Διορίστηκα, εργάστηκα 6 χρόνια και μετά έγινα κληρικός. Εκ των υστέρων βλέπω πως αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και Εκείνος, κι όχι εγώ, έφερε τα βήματά μου στο Άγιο Θυσιαστήριο.

Συν.: Θα ήθελα πολύ, Σεβασμιώτατε, να μοιραστείτε μαζί μας την οπτική σας γύρω από τη ζωή μίας σύγχρονης πρεσβυτέρας, στο βαθμό που μπορείτε να γνωρίζετε, μέσα από την πολυετή εμπειρία σας ως λαϊκός, ιερέας και ιεράρχης. Γιατί ο ρόλος της πρεσβυτέρας φαντάζει τόσο τρομερός; Διαφέρει πολύ η ζωή μίας πρεσβυτέρας από τη ζωή μίας «λαϊκής» έγγαμης γυναίκας;

Σεβ.: Ο Μακαριώτατος(ενν. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος Β’)από παλιά, όταν ήμασταν μαζί στη Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας, έλεγε συχνά σε χειροτονίες εγγάμων κληρικών και το εξής: Πίσω από έναν καλό ιερέα κρύβεται μια καλή πρεσβυτέρα.

Όντως ο ρόλος της είναι σημαντικός και επηρεάζει πολύ τη ζωή του ιερέα θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με τον χαρακτήρα της. Ως άνθρωπος θα έχει κάποιες στερήσεις σε σχέση με μια άλλη σύζυγο, μα αν πραγματικά νιώθει το μεγαλείο της αποστολής της, τότε η ψυχή της θα γεμίζει με άλλες ομορφιές, οι οποίες θα καλύπτουν κάποιες επιθυμίες της καθημερινότητας.

Θυμάμαι ως εικόνα στην ενορία που υπηρέτησα και μάλιστα ταπρώτα χρόνια που ζούσε η πρεσβυτέρα του προκατόχου μου ιερέως, να περνούν οι γυναίκες δίπλα της, πηγαίνοντας να κοινωνήσουν, και να ασπάζονται το χέρι της, κι αυτό γιατί ήταν άνθρωπος που ενέπνεε το σεβασμό.

Συν.:Είναι μύθος ή αλήθεια ότι οι νέες κοπέλες διστάζουν να δεσμευτούν με κάποιον νέο που έχει ιερατικές βλέψεις;

Σεβ.:Είναι λογικό για μια κοπέλα όταν δεν έχει σχετικές εμπειρίες ή όπως λέμε «δε μυρίζει λιβάνι». Υπάρχουν όμως κοπέλες, οι οποίες το επιθυμούν πραγματικά. Αν αφήνουμε το Θεό να ρυθμίσει τα πράγματα, Εκείνος θα κάνει το καλύτερο. Αν εμείς βιαζόμαστε να χειροτονήσουμε το νέο, άρα, να τον παντρέψουμε πριν, το λάθος ελλοχεύει και τα παραδείγματα είναι πολλά.

Συν.: Τι μπορεί να γίνει ώστε το φαινόμενο της λειψανδρίας στο κλήρο ελλείψει «υποψήφιων» παπαδιών να αμβλυνθεί; Ποιος φταίει για αυτό το φαινόμενο;

Σεβ.:Ζούμε σε εποχή παραλογισμού, το αυτονόητο δεν ισχύει. Όλοι αγωνιζόμαστε για το πώς θα ικανοποιήσουμε πάθη, αδυναμίες, ορέξεις. Υπάρχει σήμερα η αληθινή αγάπη; Ακόμη και ο όρος «σύμφωνο συμβίωσης» δείχνει από μόνος του πως πρόκειται για μια συμφωνία συγκατοίκησης. Αν δεν υπάρχει υγιής σχέση, σχέση σεβασμού, αλληλοπεριχώρησης, αγάπης θυσιαστικής, τίποτα δεν θα προκόβει.

Δυστυχώς, στον τόπο μας, εδώ και δεκαετίες, καλλιεργείται συστηματικά το ότι στη ζωή έχουμε μόνο δικαιώματα και όχι υποχρεώσεις. Πώς να προκόψει μια σχέση όταν τα δυο μέλη από μικρά παιδιά έχουν μάθει μόνο να απαιτούν και ποτέ να προσφέρουν! Αν αυτό δεν αλλάξει, μοιραία το πρόβλημα θα μεταφέρεται και σε εμάς, τα μέλη της Εκκλησίας.

Συν.: Η μελέτητης ζωής των αγίων αντρών και γυναικών της Εκκλησίας, εγγάμων και αγάμων, μπορεί να ωφελήσει τα σύγχρονα ζευγάρια;Οι βίοι των αγάμων αγίων μπορούν να ωφελήσουν ουσιαστικά τους εγγάμους πιστούς;

Σεβ.: Θα ξαναπώ, αν μυρίζουν λιβάνι εννοείται πως θα ωφεληθούν. Για όλους μας, κληρικούςή λαϊκούς, μοναχούς ή εγγάμους, ο σκοπός είναι ένας και μοναδικός, και τον ονομάζετε όπως θέλετε: σωτηρία, αγιασμό ή θέωση.

Αν διαβάσουμε το συναξάρι του Αγίου Ευσταθίου, του Αγίου Ξενοφώντος και των οικογενειών τους, το συναξάρι άλλων αγίων οικογενειών, του Μεγάλου Βασιλείου, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, μα και συγχρόνων αγίων οικογενειών, θα συγκλονιστούμε. Αν όμως τα διαβάζουμε χωρίς να έχουμε μέσα μας Θεό, τότε τίποτα δε θα μας προσφέρουν γιατί θα τα δούμε ως απλές ιστοριούλες.

Συν.: Σεβασμιώτατε, σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας, την ειλικρίνειά σας και την αμεσότητα των απαντήσεών σας.

Σεβ.:Ευχαριστώ και εγώ κι εύχομαι το καλύτερο δυνατό στον καθένα μας. Είθε να μας προστατεύει ο καλός Θεός μας από όλα τα δεινά που μας βασανίζουν και τελευταία κι από επικείμενους πολέμους.