Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, Για τη ματαιολογία ότι τα άστρα μετακινούμενα επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων

Άγιος Γρηγόριος Νύσσης.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

 Αγίου Γρηγορίου Νύσσης
Κατά ειμαρμένης

Συνέχεια εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=415211

17. Διατί λοιπόν δεν συμπίπτουν οπωσδήποτε και αι γενέσεις των ανθρώπων εις παν σημείον; Θα επαναλάβω τον ίδιον λόγον. Εκείνα τα οποία είναι αιτία να ευτυχή ή πάσχη ο άνθρωπος, αυτά είναι οπωσδήποτε αιτία και του να υπάρχη.

Εάν λοιπόν η μετά την γένεσιν τύχη του εξαρτάται από τα άστρα, οπωσδήποτε από αυτά εξαρτάται και η γένεσις, εάν δε τούτο δεν ευρίσκεται εις εκείνα, οπωσδήποτε δεν ευρίσκεται εις αυτά ούτε το μετά τούτο.

Το ότι δε η γένεσις του ανθρώπου δεν εξαρτάται από αυτά, είναι φανερόν εκ τούτου, ότι αι γεννήσεις των ανθρώπων δεν ρέουν αδιαλείπτως ωσάν ποταμός μαζί με την συνεχή ροήν του χρόνου, αλλά γίνονται κατά διαλείμματα, ενώ εις την γένεσιν εκείνων των μοιρών τας οποίας παράγει ο χρόνος ρέων κατά το αεικίνητον της περιφοράς των άστρων ούτε κατ’ αίσθησιν ούτε κατά διάνοιαν δεν υπάρχει διάλειμμα.

18. Ποία λοιπόν είναι εκείνη η ειμαρμένη, είτε μία καθολική είναι είτε πολλαί λεπτυνόμεναι κατά τα τμήματα του χρόνου, η νοημοσύνη δεν δύναται να το εννοήση με λογικάς αποδείξεις. Λέγετε ότι κινούνται τα άστρα; Και ημείς αντιπροτάσσομεν την κίνησιν των ποταμών.

Αλλ’ εκείνα κινούνται διαπαντός; Και ταύτα επίσης διαπαντός. Αλλ᾽ εκείνα κινούνται εν χρόνω; Ούτε αυτά δεν κινούνται εκτός χρόνου. Αλλά δεν είναι δυνατόν να εύρης την αρχήν της κινήσεως εκείνων; Και εις αυτά ποίαν χρονικήν αρχήν θα επινοήσης; Αλλ᾽ εκείνα κινούνται πάντοτε κατά τα αυτά και ωσαύτως;

Ούτε δι’ αυτά εδώ δεν θα ηδύνατο κανείς να επιβεβαιώση εναντίαν κίνησιν, αφού επί παραδείγματι πάντοτε το ύδωρ ρέει από υψηλά προς τον κατήφορον. Ώστε η θα δεχθήτε ότι και η κίνησις των ποταμών γεννά ειμαρμένας ή ούτε ημείς δεν θα επιτρέψωμεν τοιαύτην δύναμιν εις την κίνησιν των άστρων.

19. Αλλά, λέγει, αυτής εδώ της δυνάμεως αίτιος είναι ο Κριός και ο Ταύρος και αυτής εδώ έκαστος των πλανητών. Όταν λοιπόν κάποιος από τους πλανήτας φθάση εις ένα από αυτούς, ή μόνος του ή μαζί με άλλους, περιοδικώς περιφερόμενος υπό του κύκλου, η συγκέντρωσις της δυνάμεως δημιουργεί τον συγκεκριμένον βίον εις εκείνον ο οποίος συνέβη να γεννηθή την ώραν ταύτην. Ποία ματαιολογία!

Τον Ταύρον λέγετε τρόπον τινά δουλικόν, διότι το ζώον τούτο δαμάζεται υπό τον ζυγόν, και ευεργετικόν τον Κριόν διά την παραγωγήν των αμνών, όταν δε φθάση εις ένα από εκείνους, τους πλανήτας, ή εις κάποιον από τους αντιθέτως φερομένους κατά την ενυπάρχουσαν εις αυτόν δύναμιν φυσικώς διά της αναμίξεως των ιδιωμάτων, λέγετε ότι κατασκευάζει τοιαύτην ή τοιαύτην την μοίραν των γεννωμένων.

Τι λοιπόν, ειπέ μου, εκών [εκούσια, με την θέλησή του] ο ταύρος είναι υποζύγιος [κάτω από ζυγό]; Και λέγεις ότι ευχαρίστως κουρεύεται ο κριός; Το βλαπτικόν δε και αυτοναρκωτικόν εις τον περιοδεύοντα τον ανώτερον σημείον του ουρανού ή το θερμόν εις τον πορώδη ή η ενυπάρχουσα δύναμις εις κάποιο άλλο από τους φαινομένους αστέρας εκουσίως υπάρχει ή ακουσίως;

Εάν μεν είναι εκουσίως εις κακά και γίνονται βλαπτικοί εκ προαιρέσεως, ο λέγων αυτά τους αποδίδει δυστυχίαν φανερά, διότι ενώ είχον εις την διάθεσιν των την καλυτέραν τύχην ετέθησαν ευχαρίστως υπέρ του ατιμοτέρου· εάν δε νομίζετε ότι έκαστον τούτων δεν είναι εκ προαιρέσεως αλλ᾽ έγινεν από κάποιαν ανάγκην, άρα υπάρχει πάλιν κάποια άλλη ειμαρμένη υπερκειμένη αυτών.

20. Ώστε είναι ανάγκη να ζητήσωμεν άλλα άστρα και ιδιαιτέραν κίνησιν επάνω εις άλληλα, των οποίων η συμπλοκή κατά κάποιαν ανάγκην της ειμαρμένης καθιστά ή τον ταύρον δουλικόν ή τον κριόν επιζήμιον ή τον καρκίνον ακέφαλον η ό,τι άλλο αναπτύσσουν δι’ έκαστον από αυτά τα παραληρήματα των σοφών.

Και εάν ταύτα τα φαινόμενα εις ημάς είναι τοιαύτα από ανάγκην κάποιας είμαρμένης, πάντως η λογική θα επινοήση και της υπερκειμένης εκείνης ανάγκης άλλην αιτίαν, αναγκαστικήν της τοιαύτης καταστάσεως και εκείνης άλλων και πάλιν της άλλης άλλην, και ο λόγος προχωρών ούτως επ’ άπειρον δεν θα σταματήση πουθενά πλάσσων συνεχή ειμαρμένην ειμαρμένης και μοίραν μοίρας και ανάγκην ανάγκης.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Γρηγόριος Νύσσης, Έργα 1, των Πατερικών Εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς», εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια, Αθηναγόρου Κοκκινάκη Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας.