Page 1 - koutsos-iamviki
P. 1
ΙΑΜΒΙΚΗ ΚΑΤΑΒΑΣΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Η Ιαμβική Καταβασία είναι πιο δύσκολη, γιατί είναι γραμμένη σε ιαμβικά
μέτρα και πρόκειται για ποιητικό κείμενο με τις όποιες δυσκολίες έχει ένα ποιητικό
κείμενο και μάλιστα εκκλησιαστικό.
Μια παρένθεση: δυο λόγια για τον "ιαμβικό" ρυθμό των καταβασιών
Χριστουγέννων, Θεοφανείων και Πεντηκοστής. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν μακρά
και βραχέα φωνήεντα. Η εναλλαγή μακρών και βραχέων φωνηέντων, που συναντούμε
στην ποίηση, λεγόταν προσωδία. Ο αρχαίος ιαμβικός τρίμετρος λοιπόν ήταν ένας
στίχος που αποτελούνταν από τρεις ιάμβους. Ο ίαμβος αποτελούνταν από δύο μακρές
συλλαβές, που η κάθε μια μπορούσε να αναλυθεί σε δυο βραχείες. Με τον καιρό όμως
έπαψαν να προφέρονται τα μακρά και τα βραχέα και αντ’ αυτών έχουμε εναλλαγή
τονιζόμενων και άτονων συλλαβών, τα μέτρα όμως διατήρησαν τα παλιά τους
ονόματα. Έτσι στη βυζαντινή περίοδο έχουμε τον βυζαντινό δωδεκασύλλαβο, ο οποίος
διατήρησε το παλιό όνομα του ιαμβικού τρίμετρου. Γενικά μόνο τα τροπάρια του
Ιαμβικού Κανόνα είναι σε ποιητικό λόγο, ενώ τα τροπάρια του Πεζού Κανόνα είναι σε
πεζό λόγο.
ΩΔΗ Α΄
Ἔσωσε λαόν θαυματουργῶν Δεσπότης
Ὑγρὸν θαλάσσης κῦμα χερσώσας πάλαι.
Ἑκὼν δὲ τεχθείς εκ Κόρης τρίβον βατὴν
1
Πόλου τίθησιν ἡμῖν· ὃν κατ᾿ οὐσίαν
Ἶσόν τε Πατρί, καὶ βροτοῖς δοξάζομεν.
Απλή σύνταξη
Δεσπότης θαυματουργῶν έσωσε πάλαι λαόν
χερσώσας υγρὸν κῦμα θαλάσσης.
Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ κόρης τίθησιν ἡμῖν τρίβον πόλου βατὴν
ὃν δοξάζομεν ίσόν τε Πατρί κατ᾿ οὐσίαν καὶ βροτοῖς.
Μετάφραση
«Ο Δεσπότης Χριστός έσωσε τον Ισραηλιτικό λαό με θαυματουργικό τρόπο την παλαιά
εποχή, αφού μετέβαλε σε ξηρά τα κυματώδη νερά της Ερυθράς Θάλασσας. Τώρα πάλι
αφού γεννήθηκε με την θέλησή Του από κόρη παρθένο,
άνοιξε για μας ευκολοδιάβατο δρόμο από τη γη στον ουρανό.
Αυτόν λοιπόν δοξάζομε, πού είναι κατά την θεία Του φύση ομοούσιος με τον Πατέρα
και κατά την ανθρώπινη φύση Του ομοούσιος με τους ανθρώπους.»
1 Πόλος= άξονας, τροχιά, (ουράνια τροχιά) τρίβος πόλου= ο δρόμος της ουράνιας τροχιάς, ο
δρόμος από τη γη στον ουρανό ή τροχιά γύρω από τον άξονα (Χριστό)
