Μέγας Βασίλειος: Το πάθος της οργής αποθηριώνει καθ’ ολοκληρίαν τον άνθρωπον και δεν του επιτρέπει ούτε άνθρωπος να είναι!

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Ομιλία εναντίον των οργιζομένων

1. Όπως εις τας Ιατρικάς συνταγάς, όταν με επιτυχίαν και σύμφωνα με την λογικήν της επιστήμης επιτελούνται, μετά την εμπειρίαν μάλιστα αποδεικνύεται η ωφέλεια από αυτάς, έτσι και εις τας πνευματικάς διδασκαλίας, αφού τα παραγγέλματα λάβουν το τέλος που τα επιβεβαιώνει κατά τον καλύτερον τρόπον, τότε αποδεικνύεται η σοφία των και η ωφέλεια διά την διόρθωσιν της ζωής και η τελείωσις αυτών που τα ακούουν και πείθονται.

Όταν ακούωμεν λοιπόν τας «Παροιμίας» να αποφαίνωνται απεριφράστως ότι «η οργή καταστρέφει και τους φρονίμους», ακούωμεν δε και τας αποστολικάς προτροπάς· «κάθε οργή και θυμός και κραυγή ας είναι μακρυά από σας μαζί με κάθε κακίαν», και τον Κύριον να λέγη ότι «ο καθένας που οργίζεται εναντίον του αδελφού του χωρίς λόγον πρέπει να δικασθή», τώρα, οπότε ελάβαμεν γνώσιν του πάθους, που δεν έχει συμβή εις ημάς, αλλά απ’ έξω μας έχει προσβάλει, ωσάν κάποια αναπάντεχη καταιγίδα, τώρα εγνωρίσαμεν πολύ καλύτερα το αξιοθαύμαστον των θείων παραγγελμάτων.

Αφού εδώσαμεν τόπον εις την οργήν οι ίδιοι, όπως δίδομεν διέξοδον εις ορμητικόν ρεύμα, και αφού εμάθαμεν καλά εν ησυχία την αισχράν ταραχήν αυτών, που κατέχονται από το πάθος, εγνωρίσαμεν επάνω εις τα ίδια τα πράγματα την εφαρμογήν του λόγου ότι «άνδρας οργίλος δεν είναι σεβαστός».

Διότι το πάθος αυτό από την στιγμήν που θα εκδιώξη τα λογικά και εξουσιάση την ψυχήν αποθηριώνει καθ’ ολοκληρίαν τον άνθρωπον και δεν του επιτρέπει ούτε άνθρωπος να είναι, αφού πλέον δεν έχει την βοήθειαν της λογικής.

Διότι ό’τι πράγμα είναι το δηλητήριον διά τα φαρμακερά ζώα, το ίδιο γίνεται ο θυμός εις αυτούς που θα εξοργισθούν. Ωσάν τα σκυλιά λυσσούν, ωσάν τους σκορπιούς επιτίθενται, ωσάν τα φίδια δαγκάνουν.

Και η Γραφή γνωρίζει αυτούς που διακατέχονται από το πάθος να τους αποκαλή με ονομασίας των θηρίων, με τα οποία εξωμοιώθησαν διά της πονηρίας.

Δηλαδή τους ονομάζει «κρυφά σκυλιά», φίδια, «γεννήματα εχιδνών» και άλλα παρόμοια.

Διότι αυτοί που είναι έτοιμοι διά να καταστρέψουν ο ένας τον άλλον και να βλάψουν τους ομοφύλους των ευλόγως θα ημπορούσαν να συγκαταριθμηθούν μεταξύ των θηρίων και των φαρμακερών ζώων, εις τα οποία εκ φύσεως ενυπάρχει άσπονδον μίσος εναντίον των ανθρώπων.

Εξ αιτίας του θυμού υπάρχουν αχαλίνωτοι γλώσσαι και ξέφραγα στόματα, χέρια ασυγκράτητα, ύβρεις, χλευασμοί, κατηγορίαι, προσβολαί και άλλα πάθη, γεννήματα της οργής και του θυμού, τόσα, όσα θα ημπορούσε κανείς να απαριθμήση.

Εξ αιτίας του θυμού και το ξίφος ακονίζεται και ο θάνατος ανθρώπου από ανθρώπινον χέρι επιχειρείται.

Εξ αιτίας αυτού τα αδέλφια δεν θέλουν να ηξεύρουν το ένα το άλλο και οι γονείς και τα παιδιά ξεχνούν την συγγένειάν των.

Και πρώτα πρώτα αυτοί που οργίζονται δεν αναγνωρίζουν τους εαυτούς των και έπειτα όλους συγχρόνως τους συγγενείς.

Όπως δηλαδή οι χείμαροι που χύνονται εις τα κοιλώματα παρασύρουν ό,τι εύρουν εμπρός των, έτσι και αι βίαιαι και ασυγκράτητοι ορμαί αυτών που οργίζονται παρασύρουν ομοίως όλους.

Αυτοί που θυμώνουν δεν σέβονται τα γερατειά· δεν σέβονται την αρετήν της ζωής, ούτε την συγγένειαν, ούτε αποκτηθέντα προτερήματα, ούτε τίποτε άλλο από αυτά που τιμούν οι άνθρωποι.

Ο θυμός είναι στιγμιαία τρέλλα. Αυτοί βέβαια πολλάς φοράς και εις ολοφάνερον κακόν ρίπτονται με το να παραμελούν τους εαυτούς των εξ αιτίας της σπουδής να εκδικηθούν.

Κεντριζόμενοι δηλαδή με την ενθύμησιν αυτών που τους ηδίκησαν, ωσάν από οίστρον, και ενώ εντός των βράζει και κοχλάζει ο θυμός, δεν ησυχάζουν προηγουμένως παρά αφού ανταποδώσουν κάποιο κακόν εις αυτόν που τους εξώργισε, ή λάβουν οι ίδιοι, όπως συμβαίνει πολλάς φοράς εις τα πράγματα εκείνα που με ορμήν πίπτουν επάνω εις άλλα και παθαίνουν πολύ μεγαλυτέραν βλάβην από εκείνην την οποίαν επροκάλεσαν εις το πράγμα επάνω εις το οποίον έπεσαν και από το οποίον εθρυμματίσθησαν.

Από το βιβλίο «Βασιλείου Καισαρείας του Μεγάλου, Άπαντα τα έργα, τόμος 6, Ομιλίαι και λόγοι», εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Βασίλειος Ψευτογκάς. Έκδοση Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας «Γρηγόριος ο Παλαμάς».