Page 13 - όψεις της Αρχαίας Ελλάδας
P. 13
www.pemptousia.gr Τεύχος 27 / Όψεις της Αρχαίας Ελλάδας / 29 Νοεμβρίου 2014 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
κ᾿ ἐγώ, πώς ὅσοι ἐπιδοθοῦν ἀποκλειστικά στή γυμνα- ως όρο ομαλής λειτουργίας της το ενδιαφέρον και εν
στική καταντοῦν πιό ἄγριοι ἀπ᾿ ὅσο πρέπει, κι᾿ ὅσοι γένει την ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα κοινά;
πάλι στή μουσική, πιό μαλακοί ἀπ᾿ ὅ,τι τούς ἁρμόζει.
Καί μολοταῦτα αὐτό τό ἄγριο δέν μπορεῖ νά προέρ- Ο Σοφοκλής στο ανθρωπολογικό στάσιμο της Αντιγό-
χεται παρά ἀπό μιά φύση ὁρμητική καί φλογερή, πού νης, (πού έχει ιδιάζουσα αξία κατά τόν Κορνήλιο Κα-
ἄν καλλιεργηθῆ ὅπως πρέπει θά γίνη ἀντρεία, ἐνῶ ἄν στοριάδη για την κατανόηση του ανθρωπολογικού τύ-
τό παρατεντώση πιότερο ἀπ᾿ ὅ,τι πρέπει, θά καταντή- που πού ήταν κυρίαρχος στην Αθηναϊκή δημοκρατία
ση, φυσικά, σέ σκληρότητα καί βαναυσότητα». στα μισά περίπου του Ε΄ αιώνα), στους στιχ. 354-356
γράφει για τη φύση του ανθρώπου: “και φθέγμα και
Ωσαύτως η υπερβολική ενασχόληση του εκπαιδευ- ἀνεμόεν φρόνημα καί ἀστυνόμους ὀργάς ἐδιδάξατο”.
ομένου με τη γυμναστική και εν γένει με την επι- Μετάφραση: «Βρῆκε ἀκόμα καί τή γλώσσα νά μιλεῖ
μέλεια του σώματος μειώνει την ικανότητά του να καί ἰδέες ὑψηλές καί νόμους γιά τήν καλή διακυβέρ-
μετέρχεται επιτυχώς τις ιδιωτικές και τις δημόσιες νηση τῶν πόλεων».
υποθέσεις, μειώνει, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο και
αντιφατικό, τη μαχητική του ικανότητα στις πολεμι- Αυτή η αστυνόμος οργή, ο σφοδρός πόθος του θέτειν
κές επιχειρήσεις και γενικά αμβλύνει την οξύνοια και νόμους μέσα στα πλαίσια της πόλεως, ο σφοδρός αν-
υποβαθμίζει τις πνευματικές λειτουργίες του: «Τόν θρώπινος ίμερος του θεσμίζειν την πολιτική κοινω-
ἐμποδίζει, ναί μά τόν Δία, κι᾿ ἀπό κάθε ἄλλο μάλιστα νία κατά τόν Κ. Καστοριάδη, του θεσμίζειν σημασίες,
περισσότερο, αὐτή ἡ ὑπερβολική φροντίδα τοῦ σώμα- κώδικες, νόμους και νόρμες τείνει να έκλείψει στη
τος πού περνᾶ τά ὅρια τῆς ἁπλῆς γυμναστικῆς· γιατί σύγχρονη κοινωνία και στη συνείδηση του σύγχρονου
τόν κάνει ἀνίκανο γιά τίς ἰδιωτικές του ὑποθέσεις καί πολίτη. Θεωρούμε πώς και η σύγχρονη αθλητική, τη-
στίς ἐκστρατεῖες καί γιά ὅποιαν ἄλλη δημοσία ἀρχή λεοπτική αποχαύνωση έχει ποσοστό συμμετοχής στην
μέσα στήν πόλη. εμφάνιση του αρνητικοῦ αὐτού φαινομένου, αφού
για σημαντική μερίδα του συγχρόνου πληθυσμού ο
Καί τό σπουδαιότερο, πώς εἶναι ὁλωσδιόλου ἀσυμβί- πάσης φύσεως αθλητισμός μονοπωλεί το ἐνδιαφέρον
βαστη μέ κάθε μάθηση καί σπουδή καί μέ ὁποιαδή- τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, ἀπομυζώντας του ἐν τέλει
ποτε συγκέντρωση τοῦ νοῦ, γιατί κάνει τόν ἄνθρωπο κάθε ἄλλο ενδιαφέρον.
νά φαντάζεται πάντα γιά κεφαλαλγίες καί ζαλάδες,
πού τίς ἀποδίδει στή φιλοσοφία τάχα, ὥστε νά τοῦ Εξάλλου από την οξυτάτη ματιά του Πλάτωνος δεν
παρουσιάζεται σάν ἐμπόδιο παντοῦ ὅπου ἐξασκεῖται διαφεύγει το γεγονός, δυστυχώς με το ντόπινγκ τόσο
καί δοκιμάζεται ἡ ἀρετή· τόν κάνει νά νομίζη αἰωνίως επιτεινόμενο και συνηθέστατο στις μέρες μας, ότι οι
πώς εἶναι ἄρρωστος, καί νά μήν παύη ποτέ νά γογγύ- αθλητές με την εξεζητημένη δίαιτα, στην οποία υπο-
ζη γιά τήν κατάσταση τῆς ὑγείας του». βάλλονται, υποσκάπτουν την υγεία τους: «Θά τούς
ταίριαζε λοιπόν τάχα η δίαιτα αυτών των συνηθισμέ-
Κατόπιν αυτών των επισημάνσεων του Πλάτωνος νων αθλητῶώ; Ἴσως. Ναί, μά εἶναι κἄπως ὑπνιάρι-
εγείρεται το αμείλικτο ερώτημα: όσοι ασχολούνται με κη αὐτή, καί δέν τούς ἐξασφαλίζει ἀρκετά σταθερή
τον πάσης φύσεως αθλητισμό, είτε ενεργητικά, κάνο- ὑγεία. Ἤ δέν βλέπεις πώς κοιμοῦνται ὅλη τους τή
ντας πρωταθλητισμό η ερασιτεχνικά, είτε παθητικά, ζωή κι᾿ ἄν βγοῦνε λιγάκι ἔξω ἀπό τήν ὡρισμένη δίαι-
παρακολουθώντας τηλεοπτικές αθλητικές εκπομπές, τα, προσβάλλονται ἀπό μεγάλες καί σοβαρές ἀρρώ-
φροντίζουν αντιστοίχως να καλλιεργούν το πνεύμα στιες οἱ ἀθληταί;».
τους ενεργητικά ή έστω και παθητικά η περιέρχο-
νται στην κατάσταση πνευματικής υπνώσεως, μάλλον .
αποχαυνώσεως πού περιγράφει ο Πλάτων; Και ας μη
αντιτείνει κάποιος θιασώτης του συγχρόνου αθλητι- .
σμού, ότι η περιβόητη πολιτιστική Ολυμπιάδα ακρι-
βώς αυτόν τόν αντισταθμιστικό και συμπληρωματικό .
ρόλο παίζει, διότι θα προκαλούσε τόν χλευαστικό γέ-
λωτα, μάλλον δε τόν καγχασμό. .
Κάτι ακόμη πρέπει να προσεχθεί στο ανωτέρω χωρίο .
της Πολιτείας του Πλάτωνος: ότι δηλαδή η υπερβολική
ενασχόληση με τη γυμναστική μειώνει την ικανότητα .
επιτυχούς αντιμετωπίσεως των ιδιωτικών και δημο-
σίων υποθέσεων. Μήπως η υπερβολική ενασχόληση .
με τον αθλητισμό, έστω και παθητικά, έχει καθοριστι-
κή συμμετοχή στο σύγχρονο φαινόμενο της πολιτικής .
απάθειας και ιδιώτευσης, δηλαδή της αδιαφορίας για
τα κοινά, πού ίσως αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο .
για τη σύγχρονη δημοκρατία, αφού αυτή προϋποθέτει
Σελίδα 13
