Page 15 - papaioannou-prosopo

Θα εξετάσουμε τις θεολογικές επιπτώσεις της ψηφιοποίησης του προσώπου και
ιδιαίτερα στο πλαίσιο της πανδημίας του κορονοϊού. Η εισαγωγή της έννοια του προσώπου

στην χριστιανική θεολογία οφείλεται στους Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα στους

Καππαδόκες Πατέρες. Οι Καππαδόκες Πατέρες εκκινώντας από την υποστατική ένωση των
δύο φύσεων του Χριστού, Θείας και ανθρώπινης, καταλήγουν ότι χάρη στο Χριστό, ο

άνθρωπος μπορεί να υπάρξει ως πρόσωπο, όχι στο πλαίσιο της βιολογικής του φύσης, αλλά
βάση μιας σχέσης με το Θεό, αλλά και τον συνάνθρωπο, η οποία ομοιάζει με αυτή που από

αγάπη και ελεύθερα έχει ο Υιός με τον Πατέρα και η οποία συνιστά την ουσία του
Βαπτίσματος.

Η θεώρηση του ανθρώπινου προσώπου απασχόλησε έντονα την θεολογία κατά τον 20ο

αιώνα, ο οποίος θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτέλεσε μια περίοδο απεγκλωβισμού της
ορθόδοξης θεολογίας από τις δυτικές παραμορφώσεις και εξόδου της από τη «βαβυλώνια

αιχμαλωσία» στη Δύση. Κύριος εκφραστής ο Φλωρόφσκυ πρότεινε την ανάγκη μιας
νεοπατερικής σύνθεσης της θεολογίας, έτσι ώστε με αφετηρία τη θεολογία των Πατέρων

να τεθούν τα θεμέλια για το διάλογο της θεολογικής σκέψης με τον σύγχρονο άνθρωπο.
Μια επανερμηνεία της Πατερικής σκέψης για το πρόσωπο με σύγχρονους θεολογικούς

όρους θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που γεννιούνται από την επίδραση

της τεχνολογίας στην σύγχρονη εποχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ατομοκεντρισμό,
θεοποίηση της τεχνολογίας, εικονικές σχέσεις και πολλαπλές συχνά φανταστικές

ταυτότητες του ανθρώπου. Ο άνθρωπος βιώνει τη θέωση υπερβαίνοντας τα όρια της
κτιστότητας του δια μέσου ενός προσώπου ως αντανάκλαση του προσωπικού τρόπου

ύπαρξης του Θεού στον άνθρωπο. Όμως μπορεί να υπάρξουν κοινωνίες προσώπων στο

διαδίκτυο ή μήπως η εικονικότητα σηματοδοτεί την αναίρεση της ύπαρξης του προσώπου;
Σημαντική συνεισφορά αποτελεί επίσης το έργο του Γιανναρά, στον οποίο οφείλεται και

η συστηματική παρέμβαση της σύγχρονης ορθόδοξης θεολογίας για το πρόσωπο. Ο
Γιανναράς χρησιμοποιώντας την έννοια του προσώπου επιχειρεί να απαντήσει στο

οντολογικό ερώτημα, να διαμορφώσει μια οντολογία, η οποία θα είναι σε θέση να

προσφέρει νόημα στον άνθρωπο του 20ου αιώνα.
Θα ολοκληρώσουμε την ανασκόπηση μας με την συμβολή του Νικόλαου Νησιώτη στην

θεολογία του προσώπου, σύμφωνα με τον οποίο πραγματική κοινωνία μεταξύ δύο
προσώπων μπορεί να υπάρξει μόνο όταν αυτά ενεργούν ελεύθερα και από αγάπη

υπερβαίνοντας την ατομικότητα τους. Οι κύριες οντολογικές κατηγορίες, οι οποίες

xv