Page 10 - kyriakidis-epidimies

τους βασικούς λόγους ,της συχνής εμφάνισης επιδημιών καθ’ όλη τη
ου
διάρκεια του 19 αιώνα.

Επίσης, η Κωνσταντινούπολη ως το μεγαλύτερο λιμάνι της
αυτοκρατορίας αποτελεί βασική εστία πανώλης, ενώ ο οθωμανικός

στόλος, αλλά και ο στρατός, πολλές φορές λειτουργούν ως μεσάζοντας για
τη μεταφορά της ασθένειας από τη μια πόλη στην άλλη. Σε πολλές
περιπτώσεις παρατηρούμε ότι η επιδημία βρίσκει πρόσφορους ξενιστές
και διαχέεται στην ενδοχώρα ή σε άλλες γειτονικές πόλεις, όπως την

Τραπεζούντα ξεφεύγοντας από τον περιορισμό και την καραντίνα του
λιμανιού. Αν παρατηρήσουμε την πορεία των επιδημιών θα δούμε ότι τις
περισσότερες φορές ακολουθεί τις κύριες εμπορικές διαδρομές και τα

κεντρικά λιμάνια Τραπεζούντα-Κωνσταντινούπολη-Σμύρνη-
Θεσσαλονίκη, όχι απαραίτητα με αυτήν τη σειρά.

Τρόποι αντιμετώπισης και παύση της επιδημίας

Βασικό μέτρο προστασίας από τις επιδημίες παραμένει η καραντίνα

και το λοιμοκαθαρτήριο. Όμως η απουσία οργανωμένης δημόσιας
παροχής υγείας, τα ελλιπή μέτρα πρόληψης των επιδημιών και η έλλειψη
επιστημόνων ιατρών που θα μπορούσαν να περιορίσουν την εξάπλωση και
την μεγάλη θραύση των επιδημιών δικαιολογεί τις εκατόμβες των

θυμάτων. Η κοινωνία της Οθωμανικής Τραπεζούντας και γενικά η
Οθωμανική Αυτοκρατορία πολύ αργά αρχίζει να συστηματοποιεί
αποτελεσματικά την άμυνα της απέναντι στην εξάπλωση των επιδημιών.
Διεξοδικότερα με τις θεωρίες που αναπτύχθηκαν σχετικά με την εμφάνιση

της επιδημίας της πανώλης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και
γενικότερα στην Ευρώπη ασχολήθηκε ο Κώστας Κωστής. Η γενικότερη
διαπίστωση του είναι πάντως, ότι τα συστήματα υγειονομικής προστασίας
που εφάρμοσε η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν περιορισμένη συμβολή

34
στην απαλλαγή από την πανώλη . Η προσωρινή παύση της επιδημίας
μπορεί να οφειλόταν σε εξωγενείς παράγοντες, όπως είδαμε για
παράδειγμα στην περίπτωση της επιδημίας του 1749, όπου η ξαφνική
35
παύση οφείλονταν στην πυρκαγιά που ξέσπασε στην πόλη .
Σε μια σειρά από γράμματα του γαλλικού προξενείου της

34 Βλ. Κώστα Π. Κωστή, Στον καιρό της πανώλης…, ό.π., όλο τον επίλογο, σ.
291-300.
35 Βλ. Επαμεινώνδα Κυριακίδη, Βιογραφίαι…, ό.π., σ. 121-122.