Page 4 - kyriakidis-epidimies

ο
Χρονολογική εμφάνιση των επιδημιών στον 19 αιώνα

Ο 19 αιώνας είναι ο αιώνας εκείνος με την πιο συχνή αναφορά
ος
επιδημικών ασθενειών σε ολόκληρο τον Πόντο. Οι επιδημίες ξεσπούν στις
πόλεις του Πόντου σχεδόν σε κάθε δεκαετία αυτού του αιώνα, σε κάποιες
περιπτώσεις δύο, τρεις ή και περισσότερες φορές μέσα στην ίδια δεκαετία.
Ίσως αυτό σχετίζεται και με το γεγονός ότι γι’ αυτόν τον αιώνα έχουμε
περισσότερες πληροφορίες από ότι για τους προηγούμενους. Η πρώτη
ο
αναφορά που έχουμε για επιδημίες στην Τραπεζούντα για τον 19 αιώνα
είναι στα 1807 και στα 1809, όπου στην πόλη έχει ξεσπάσει η επιδημία της
πανώλης . Η αμέσως επόμενη πληροφορία αφορά το έτος 1811. Η
5
περίπτωση του 1811 έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς συνδυάζεται με
παράλληλη εμφάνιση λιμού και απαντάται κάπως πιο συχνά στην
6
ελληνική βιβλιογραφία . Στην καταστροφική χρονιά του 1811, όπου η
ασθένεια της πανώλης συνδυάζεται με λιμό, η Τραπεζούντα θα χάσει
7
περίπου 2.500 κατοίκους δηλαδή το 10 με 12% . Στα 1812 η επιδημία
παραμένει στα χωριά κοντά στην Τραπεζούντα και μετά εισέρχεται στην
8
πόλη. Στα 1814 και 1815 η επιδημία είναι ακόμη παρούσα . Επόμενες
9
επιδημίες στην Τραπεζούντα εμφανίζονται στα 1823 τύφος και στα 1829
πάλι η πανώλη . Ενδεικτικό είναι πως τα τριάντα πρώτα χρόνια του 19
ου
10
αιώνα οι συνέπειες της επιδημίας είναι τόσο καταστροφικές, ώστε, όπως
γράφει ο Daniel Panzac, το 1830 τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας είναι
κατεστραμμένα .
11
Το έτος 1831 η πανώλη πρέπει να είναι παρούσα ή να τριγυρίζει την
πόλη της Τραπεζούντας. Αυτός είναι και ο λόγος που ο πασάς της πόλης
εγκαθίσταται με το σαράι του στα Πλάτανα κοντά στη θάλασσα, πράξη

5 Daniel Panzac, La Peste…, ό.π., σ. 122.
6 Βλ. Επαμεινώνδα Κυριακίδη, Βιογραφίαι…, ό.π., σ. 141, υποσ. 156, σ. 151
και 186. Πανάρετου Τοπαλίδη, Αρχιμανδρίτου, Ιστορία της Ιεράς Βασιλικής
Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού
Ιωάννου Ζαβουλών ή Βαζελών, Τραπεζούντα, 1909, σ. 192 και Χρύσανθου,
Μητροπολίτου Τραπεζούντος, Η Εκκλησία Τραπεζούντος, Αθήνα 1933, σ. 714. Πρβ.
και Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτου-Κάνεως, Ο Ελληνομνήμων…, ό.π., σ. 132-3.
7 Daniel Panzac, La Peste…, ό.π., σ. 358.
8 Daniel Panzac, La Peste…, ό.π., σ. 122.
9 Ν. Λαπαρίδης, Η Ματσούκα του Πόντου, ιστορική διαδρομή, Θεσσαλονίκη

1996, σ. 112.
10 Βλ. Επαμεινώνδα Κυριακίδη, Βιογραφίαι..., ό.π., σ. 141, υποσ. 156, και σ 151
και 186.
11 Daniel Panzac, La Peste…, ό.π., σ. 122.