Page 35 - karabelia-euagrios-ΟΚ

ζαφείρι και είδος ουρανού, δηλαδή να γίνεται διαυγής και φωτεινός όπως ο ουρανός.
Βιώνει μία κατάσταση που οι πρεσβύτεροι του Ισραήλ ονόμασαν «τόπο Θεοῦ» 154 . Η
ψυχή μεταμορφώνεται σε τόπο θεωρίας του Θεού, όχι όπως αυτός ο ίδιος είναι, αλλά
έτσι, όπως ο Θεός κάνει γνωστή την παρουσία Του ακτινοβολώντας στην ψυχή, όπως
σ’ έναν καθρέφτη 155 . Για την βίωση μιας τέτοιας εμπειρίας ο άνθρωπος, εκτός από
την αποδοχή και ανάληψη του ασκητικού αγώνα, έχει ανάγκη και από τη βοήθεια της
θείας χάρης: «ὅς ἄν θέλῃ τὴν νοὸς κατάστασιν κατανοεῖν, ἀποσπάσθω τὴν ψυχὴν αὐτοῦ
πάντων διαλογισμῶν καὶ τότε ὅψεται τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ὡσεὶ σάπφειρον ἤ εἶδος
οὐρανοῦ. Χωρὶς δ’ ἀπαθείας ποιεῖν τοῦτο ἀδύνατον, δεῖται δὲ τῆς τοῦ Θεοῦ βοηθείας,
τοῦ φωτός χρείαν αὐτὸν ἐνδυναμοῦντος αὐτῷ πληροῦντος» 156 .

Έτσι ο Ευάγριος μας παραδίδει μία θεολογία -μέσα από την οποία εκφράζει το
δικό του ιδιαίτερο, μοναδικό και προσωπικό βίωμα- υπογραμμίζοντας τον εμπειρικό
της χαρακτήρα και την πρακτική της εφαρμογή όχι μόνο στην εσωτερική διάσταση
της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και στην εξωτερική πραγματικότητα της αδελφικής
κοινωνίας, όπου όλοι είμαστε ίσοι ή ακόμη και αν δεν είμαστε, σίγουρα κάποτε θα
γίνουμε: «Ἐν τῇ τῆς τῶν λογικῶν γνώσεως αὐξήσει μεταβάλλονται κόσμοι καὶ
ἐξαλείφεται ὀνόματα μενούσης τῆς ἰσότητος (ταυτότητος) τῆς γνώσεως κατὰ τὴν τῶν
προσώπων ἰσότητα» 157 . Αυτό που τελικά λείπει για την πραγματοποίηση της
μεταμόρφωσης του κόσμου δεν είναι τα λόγια αλλά τα έργα, οι πράξεις, γι’ αυτό και
τονίζει εμφατικά: «Ἤτω σου τῶν λογισμῶν ἡ δύναμις τὰ ἔργα, τὰ γὰρ πρακτέα τῶν
λεκτέων ἐστὶ φιλοσοφώτερα, καθάπερ, καὶ ἐπιπονώτερα· πράξεως παρούσης ὥσπερ οἱ
λόγοι ἐξαστράπτουσιν, ἔργων δὲ μὴ παρόντων, οἱ λόγοι τῶν ἔργων δύναμιν οὐκ
ἀστράπτουσι» 158 . Η πραγματική δύναμη που διαθέτουν οι χριστιανοί είναι η δύναμη
των έργων και όχι των λόγων, ενώ η πνευματική τους διδασκαλία οφείλει να
εκφράζεται με έναν φιλοσοφικό τρόπο ζωής, ο οποίος θα επιβεβαιώνεται από τις
αντίστοιχες πράξεις. Κορυφαία πράξη είναι η ενέργεια της προσευχής, καθώς

154 Σκέμματα 25, Frankenberg, ό.π.,
σ.449καιΒΕΠΕΣ[ΒιβλιοθήκηἙλλήνωνΠατέρωνκαὶἘκκλησιαστικῶνΣυγγραφέων], τόμος
ος
78 ,«ΕυάγριοςΠοντικός (ΜέροςΑ΄)», ἘπιμέλειαἨλίαΜουτσούλα,
ΓεωργίαςΚουνάβηκαιΔημητρίουΚαλλιντέρη, Ἀθῆναι, 2002, σ. 154:
«ὅτανὁνοῦςτὸνπαλαιὸνἄνθρωπονἀπωθῆταικαὶτὸνκαινὸνδιὰχάριτοςἐνδύῃτότεκαὶτὴνκατάστασιναὐτοῦπρο
σευχῆςκαιρῷὄψεταιὁμοιουμένηνσαπφείρῳκαὶεἴδειοὐρανοῦ·οὗτόςἐστινὁὑπὸτῶνπρεσβυτέρων
’ΙσραήλτόποςτοῦΘεοῦὠνομαζόμενος, οἷςἐντῷὄρειἐφάνη ». Πρβ. Σκέμματα 21, Frankenberg, ό.π.,σ. 451
καιΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π.,σσ. 153-154, Σκέμματα 23, Frankenberg, ό.π.,σ. 443 καιΒΕΠΕΣ, τόμος
ος
ος
ος
78 , ό.π., σ. 154, Σκέμματα 26, Frankenberg, ό.π., σ. 451 καιΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π., σ. 154,
Σκέμματα 50, Frankenberg, ό.π., σ. 463 καιΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π.,σ. 156, Ἐπιστολὴλθ΄, Frankenberg,
ος
ό.π., σ. 593 καιΒΕΠΕΣ, τόμος 79 , ό.π., σσ. 218-219 καιΠρακτικὸςΟ΄, PG 40, 1244 A.
ος
155 Βλ. N. Gendle, ό.π.,σ. 384. Πρβ. Βλ. A. Casiday, ό.π., σ. 34-35 και J. Bamberger, ό.π., σ. xci.
156 Σκέμματα 2, Frankenberg, ό.π., σ. 425καιΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π., σσ. 151-152. Πρβ. Σκέμματα 4,
ος
ος
Frankenberg, ό.π., σ. 427 καιΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π., σ. 152.
ος
157 Γνωστικὰ Κεφάλαια, ΙΙ, 17, Frankenberg, ό.π., σ. 141 και ΒΕΠΕΣ, τόμος 78 , ό.π., σ. 97.
ος
158 Λόγος πρὸς Εὐλόγιον μοναχὸν,PG 79, 1125 BC καιΒΕΠΕΣ, τόμος 79 , ό.π.,σ. 85.

35