Page 24 - koios-laografia

μαύρη κορδέλα ή μια μαύρη ταινία στο πέτο του σακακιού. Επίσης,
τουλάχιστον μέχρι τα σαράντα, δεν βάζουν μουσική καθόλου και για ένα
χρόνο αποφεύγουν τον χορό. Με αυτά τα έθιμα πιστεύουν στο χωριό μας

ότι τιμάται η μνήμη του νεκρού.

Στις τρεις και εννιά ημέρες γίνονταν τρισάγια στο μνήμα του
αποθανόντος και προσφορά φαγώσιμων στο προαύλιο της εκκλησίας.
Στις σαράντα μέρες από την κοίμηση έκαμναν το τεσσαρακονθήμερο
μνημόσυνο, που πάντα προκαλεί μεγάλη συγκίνηση καθώς είναι

πρόσφατη η απώλεια του αγαπημένου προσώπου. Αντί παράθεσης
τραπεζιού στο χωριό μας συνήθιζαν να προσφέρουν στο προαύλιο της
εκκλησίας, κόλλυβα, ποικιλίες φαγώσιμων, αναψυκτικών, κρασιού, ούζου,
τσιγάρων, γλυκών, και άλλων καλουδιών. Ο παπα-Χρήστος (ντέντου-
Ποπ), η βιβλική μορφή του παπά το χωριού μας, που μας λειτουργούσε,

μας βάφτιζε, μας πάντρευε και μας έθαβε για πάνω από πενήντα χρόνια,
έπαιρνε την επίσημη θέση, ακολουθούσε ο παππούς Δημήτρης Τζάκος ο
αριστερός ψάλτης (ντέντου- Μήτσου) και μετά οι άλλοι ψάλτες, μετά οι
γεροντότεροι και οι συγγενείς και τέλος εμείς τα μικρά. Όλοι
συμμετείχαμε στο «σχώριο», στις ευχές δηλαδή για την ανάπαυση του
θανόντος. Οι χωριανοί μας, στην απλότητά τους, πίστευαν ότι όλα όσα

πρόσφεραν σε κάθε μνημόσυνο, βρίσκονταν στο τραπέζι του νεκρού.
Διηγούνταν όνειρα, ότι έβλεπαν τον νεκρό να κάθεται σε άδειο τραπέζι
και να είναι νηστικός, ή να μην ξεδιψούσε ποτέ, ή να μην είχε λίγο κρασί
να πιει, ή να μην είχε ένα τσιγάρο να καπνίσει. Αυτό αποτελούσε μήνυμα
για να προσφέρουν αντίστοιχα «δώρα» όταν γίνονταν μνημόσυνα και για

άλλα άτομα, ώστε «να βρεθούν» μπροστά στο αγαπημένο πρόσωπο. Με
αυτόν τον τρόπο διατηρούσαν την, ας πούμε, επικοινωνία με τους
νεκρούς. Μου έκαμνε πάντα εντύπωση, ιδιαίτερα όταν έμαθα και
συνειδητοποίησα την έννοια των χρόνων στην γραμματική και το
συντακτικό, ότι η γιαγιά μου η Ελένη όταν μιλούσε για τον θείο Γιώργο,
τον θειο Ανδρέα, την θεία Σοφία, χρησιμοποιούσε τον ενεστώτα χρόνο,

σαν να ζούσαν τώρα. Ήταν, πράγματι, εντυπωσιακό.

Στο εξάμηνο έκαναν πάλι μνημόσυνο κάπως ανεπίσημο και περισσότερο
οικογενειακό. Μετά το τεσσαρακονθήμερο, το επίσημο μνημόσυνο είναι
το ετήσιο. Στο ετήσιο γίνεται η πιο μεγάλη σύναξη των συγγενών, φίλων

23