Page 2 - lemontzis-aytaxia
P. 2
Ο τονισμός της αξιοπρέπειας του ανθρώπου και ο σεβασμός της ζωής
του κυριαρχεί στις ποικίλες δημόσιες διακηρύξεις πολιτικών συστημάτων,
κρατών και οργανισμών. Πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό αποτελεί
κατάκτηση της Νεωτερικότητας και των ιδεολογικών-φιλοσοφικών
στοιχείων που εισήγαγε. Με τον όρο «Νεωτερικότητα» (modernity,
modernite) ονομάζεται η ιστορική περίοδος μετά το Διαφωτισμό η οποία
χαρακτηρίζεται από ένα αίτημα αυτονομίας και αυτό-προσδιορισμού σε
όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Κατά την περίοδο του Διαφωτισμού
είχε ασκηθεί αυστηρός κριτικός έλεγχος κάθε αυθεντίας και αμφισβήτηση
της έννοιας και του περιεχομένου της θρησκείας με ταυτόχρονη
εκκοσμίκευση της γνώσης, την πίστη στον ορθό λόγο και τη λατρεία της
επιστήμης. Κατά συνέπεια, γνώρισμα της Νεωτερικότητας είναι η
εκκοσμίκευση της θρησκευτικής μεταφυσικής, έτσι ώστε η πίστη του
ανθρώπου στον Θεό να μετατραπεί σε πίστη του ανθρώπου στον εαυτό του.
Ταυτόχρονα, εξέφρασε μια γενικευμένη αμφισβήτηση των εξουσιών του
παλαιού καθεστώτος, με αντίστοιχη προβολή της αξίας των δικαιωμάτων
του ανθρώπου και του πολίτη . Όπως επισημαίνει ο Χρ. Γιανναράς, «η
1
Νεωτερικότητα χαρακτηρίστηκε από την πολεμική απόρριψη κάθε
μεταφυσικής θεμελιώσεως τής Ηθικής καὶ τού Δικαίου και την απόλυτη
αποδοχή τής Φύσεως (Φυσικής). Κατά συνέπεια οι κανονιστικὲς αρχὲς καὶ
οι κανόνες τού Δικαίου δεν θα έπρεπε να εξάγονται από τον υποθετικό
“Θείο Νόμο”, αλλ' από την λογικὴ των φυσικών νόμων. Εφόσον ο άνθρωπος
1 Βλ. Φ. Ηλιού, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός: Η νεωτερική πρόταση», Ιστορία του Νέου
Ελληνισμού 1770-2000, τ. 2, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σελ. 9.
1
