Page 45 - Συνθετική Βιολογία: Βιοηθική θεώρηση
P. 45
www.pemptousia.gr Τεύχος 29 / Βιοηθική θεώρηση της Συνθετικής Βιολογίας/ 21 Φεβρουαρίου 2015 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Βέβαια η βιοηθική, όπως πολλές φορές λέγεται, εισά- Ως εκ τούτου, τα βιοηθικά προβλήματα είναι προβλή-
γει νέες παραμέτρους. Ποτέ, ούτε στο απώτερο, ούτε ματα του σύγχρονου πολιτισμού. Οι αρχές της βιοηθι-
στο πρόσφατο παρελθόν η Εκκλησία, δεν αντιμετώ- κής πηγάζουν από τις φιλοσοφικές αρχές του δυτικού
πισε ζητήματα, όπως αυτά που εγείρει η συνθετική κόσμου[5]. Η βούληση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και
βιολογία. Ποτέ δεν αναρωτήθηκε αν επιτρέπεται να της θεολογίας της να προσεγγίσει στην ρίζα τους τα
αλλάξουμε τη γονιδιακή ιδιοσύσταση των ζωντανών βιοηθικά προβλήματα για να εκφράσει τις θέσεις της
οργανισμών ή αν είναι ηθικά θεμιτή η δημιουργία θεωρείται δεδομένη και έχει εκφραστεί[6]. Είναι όμως
νέων, συνθετικών οργανισμών. Η σύγχρονη κοινωνία απαραίτητο πρώτα να διαλεχθεί κριτικά με τις φιλο-
όπως είδαμε γέννησε την βιοηθική για να ανταπεξέλ- σοφικές αρχές της δυτικής σκέψης και μετά να προχω-
θει σε αυτά τα ζητήματα. Τι έπρεπε να κάνει η ορθό- ρήσει στην ορθόδοξη θεώρηση των επιμέρους βιοηθι-
δοξη θεολογία; κών προβλημάτων. Η κριτική αυτή ήδη έχει αρχίσει να
πραγματοποιείται και να καρποφορεί στους κόλπους
Αν δούμε την ιστορία της Εκκλησίας σε αδρές γραμ- της ορθόδοξης διανόησης αλλά και της ποιμαντικής
μές θα διαπιστώσουμε εύκολα το εξής. Η Εκκλησία μέριμνας[7].
δεν υπήρξε στην ουσία της ποτέ αντικοινωνική. Αντι-
θέτως προσελάμβανε πάντοτε όλη την κοινωνική και Σημειώσεις
πολιτισμική πραγματικότητα και την μεταμόρφωνε
με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Έτσι στο πεδίο [1] Χωρίς βέβαια να είναι οι μόνοι, από τους πιο
της ηθικής έχουμε την πρόσληψη όλων των «αληθών, χαρακτηριστικούς όρους είναι φύσις, υπόστασις,
σεμνών, δικαίων, αγνών, προσφιλών και ευφήμων[2]» πρόσωπο, ουσία και ενέργεια, οι οποίοι εξέφρα-
του κόσμου και τον εγκεντρισμό τους στο σώμα του σαν την δογματική συνείδηση της Εκκλησίας και
Χριστού. Δεν φοβήθηκε η Εκκλησία να προσλάβει καθόρισαν όλη την ανάπτυξη της δογματικής
στοιχεία ηθικής από τον εβραϊκό, της ρωμαϊκό και της θεολογίας. Για περισσότερα βλ. Δημ. Τσά-
προπάντων τον αρχαιοελληνικό κόσμο και να τους μη,Εισαγωγή στην Πατερική Σκέψη, Θεσσαλονίκη
προσδώσει νέο χαρακτήρα φιλτράροντάς τα στην νέα Τσάμη, Δημητρίου Γ., Εισαγωγή στην Πατερική
εν Χιστώ ανθρωπολογία. Με αυτά τα δεδομένα η ορ- Σκέψη, Θεσ/νίκη 1990. Γ. Μαρτζέλου, Ουσία και
θόδοξη Εκκλησία δεν δίστασε να συμμετέχει εξ αρχής Ενέργειαι του Θεού κατά τον Μ. Βασίλειο, Θεσ-
στον βιοηθικό διάλογο, τόσο σε επίπεδο επίσημης εκ- σαλονίκη 2005.
προσώπησης όσο και μέσω των ορθοδόξων θεολόγων
και βιοηθικολόγων. [2] Φιλ. 4,8
Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι στην απένατι όχθη [3] Ο π. Στυλιανός Χάρακας, πέραν των βιβλί-
του Ατλαντικού, όπου πρωτογεννήθηκε η Βιοηθική ως ων σχετικά με την σχέση ηθικής και υγείας, τα
επιστήμη, η ορθόδοξη θεολογία είχε από πολύ νωρίς οποία συνέγραψε ήταν και από τους βασικούς
εκπροσώπηση μέσω του καθηγητή Χριστιανικής Ηθι- συνεργάτες της παγκοσμίου φήμης Encyclopedia of
κής στην θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρου της Bioethics, στην οποία συνέγραψε το λήμμα Eastern
Βοστώνης π. Στυλιανού Χάρακα[3] και του π. Ιωάν- Orthodox Christianity, προβάλλοντες έτσι σε παγκό-
νου Μπρεκ, επίσης καθηγητή Χριστιανικής Ηθικής στο σμιο επίπεδο τις βασικές θεσεις της ορθόδοξης
θεολογικό σεμινάριο του Αγίου Βλαδιμήρου στη Νέα διδασκαλίας σε σχέση με τα βιοηθικά ζητήματα.
Υόρκη. Για περισσότερα βλ. Stanley Harakas, “Eastern
Orthodox Christianity” sthn Encyclopediaof Bioethics,
Μεγάλο ενδιαφέρον επέδειξε για τη βιοηθική και η εκδ. McMillan, Νέα Υόρκη 32004, τ. 2, σ. 691-696.
ορθόδοξη θεολογία εντός των ελληνικών συνόρων, με
τις δύο θεολογικές σχολές Αθηνών και Θεσσαλονίκης. [4] Βλ. http://www.aeath.gr/documents/ieratikon_
Ιδιαίτερα η τελευταία είχε εισαγάγει την βιοηθική ως spring2010.pdf.
μάθημα στις μεταπτυχιακές σπουδές από την δεκαε-
τία του 1990. Έκτοτε καθιερώθηκε η βιοηθική ως μά- [5] H. Tristram Engelhardt, Τα θεμέλια της Βιοηθι-
θημα υποχρεωτικό ή επιλεγόμενο σε όλα τα Τμήματα κής, μτφρ. Πολυξένη Τσαλίκη – Κιόσογλου, Αθήνα
Θεολογικών Σπουδών, καθώς και στις Ανώτατες Εκ- 2007, σ. 64 κ.ε.
κλησιαστικές Ακαδημίες[4].
[6] Βλ. Νικολάου Κόϊου, Βιοηθική –Συνοδικά Κεί-
Παρά το γεγονός της αξιοσημείωτης συμμετοχής της μενα Ορθοδόξων Εκκλησιών, Αθήνα 2007.
ορθόδοξης Εκκλησίας στον βιοηθικό διάλογο, πρέπει
να πούμε ότι οι εφαρμογές της της βιοτεχνολογίας και [7] Η μεγαλύτερη και ενδελεχέστερη τέτοια προ-
της συνθετικής βιολογίας μαζί με τα ηθικά τους δι- σπάθεια έγινε από τον H.T. Engelhardt με το βι-
λήμματα,είναι γεννήματα της δύσεως. Στην βάση τους βλίο του Τα θεμέλια της Βιοηθικής, μτφρ. Πολυ-
βρίσκεται ο δυτικός πολιτισμός, στον οποίον συνυφαί- ξένη Τσαλίκη – Κιόσογλου, Αθήνα 2007.
νονται τεχνολογία και καταναλωτισμός, τροφοδοτό-
ντας το ένα το άλλο.
Σελίδα 45
