Page 53 - Συνθετική Βιολογία: Βιοηθική θεώρηση
P. 53
www.pemptousia.gr Τεύχος 29 / Βιοηθική θεώρηση της Συνθετικής Βιολογίας/ 21 Φεβρουαρίου 2015 ΑΝΑΛΕΚΤΑ
ορθόδοξη εκκλησία επέδειξε ιδιαίτερα τα τελευ- στην φύση Του και ό,τι δημιουργεί είναι μόνο καλό.
Η ταία χρόνια μεγλαο ενδιαφέρον για τα ζητήματα Το κακό δεν είναι «ουσία ζώσα και έμψυχος», δεν
του περιβάλλοντος και της οικολογικής κρίσης, σε επί- βρίσκεται δηλαδή στην φύση των πραγμάτων, αλλά
πεδο κορυφαίας εκπροσώπησης, μέσα από τις δρά- είναι «διάθεσις εν τη ψυχή εναντίως υπάρχουσα προς
σεις του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου του αρετήν», εμφανίζεται μόνον στην βούληση των λογι-
Α΄[1]. Το ενδιαφέρον αυτό δεν είναι προϊόν μόνον του κών κτιστών όντων ως αντίθεση στο αγαθό.
αιτήματος των καιρών, ούτε συνιστά κάποια επιφα-
νειακή κίνηση της ορθοδοξίας για προολή μέσω της Ο Μ. Βασίλειος και μαζί του ολόκληρη η πατερική
εκμετάλλευσης των μοντέρνων ζητημάτων. Αποτελεί σκέψη αξιολογεί κάθε πλάσμα με βάση δύο αρχές: 1.
απότοκο της θεολογίας της περί την κτίση, της κτισι- ότι ο Θεός έπλασε τα πάντα «καλά λίαν», ως πολύ
ολογίας, όπως ονομάζεται στην γλώσσα της ακαδημα- καλά – τέλεια για τα ανθρώπινα μέτρα, και 2. ότι δεν
ϊκής θεολογίας[2]. μπορεί δηλαδή να βρει κανείς τίποτε περιττό ή άχρη-
στο στην φύση. Αυτές οι αρχές αποτελούν την πε-
Ο Μ. Βασίλειος στο κυριότερο κοσμολογικό του μπτουσία της στάσης του Μεγάλου Βασιλείου, αλλά
έργο, τις Ομιλίες εις την Εξαήμερον, ανατρέχει στις και γενικότερα των πατέρων της Εκκλησίας, αλλά και
πιο έγκυρες επιστημονικές πληροφορίες της εποχής της σύγχρονης ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στην
του, προκειμένου να εξηγήσει το θαύμα της δημιουρ- φύση. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική αλήθεια, η
γίας του κόσμου. Επικαλείται γνώσεις ζωολογίας, οποία τείνει να λησμονηθεί στις μέρες μας. Η λήθη
αστρονομίας, φυσικής και βοτανολογίας. Υποστηρίζει όμως αυτή επιφέρει ολέθριες συνέπειες. Ερμηνεύο-
ότι όλα μέσα στη δημιουργία ανάγονται σε φυσικά ντας τις αφετηριακές αυτές τοποθετήσεις του ο Μέ-
φαινόμενα και επιδέχονται μόνον επιστημονικών εξη- γας Βασίλειος διατυπώνει μία αλήθεια με μεγάλες
γήσεων. Κάθε άποψη η οποία θέλει το σύμπαν υπο- ανθρωπολογικές και ηθικές προεκτάσεις.
δουλωμένο σε σκοτεινές δυνάμεις είναι ξένη προς την
χριστιανική περί δημιουργίας αντίληψη. Υποστηρίζει ότι δεν δημιουργήθηκαν όλα τα όντα για
την χρησιμοθηρική τους αντιμετώπιση από τον άνθρω-
Για τον Μ. Βασίλειο υπάρχουν μόνον δύο κατηγορίες πο. Έχουν αξία και καθ’ εαυτά, η οποία ανάγεται
όντων το Άκτιστο και το Κτιστό. Άκτιστος είναι μό- στους δημιουργικούς τους λόγους. Αυτό φαίνεται και
νον ο Τριαδικός Θεός και κτιστά είναι όλα τα άλλα από την αλληλεξάρτηση των οικοσυστημάτων μεταξύ
όντα. Αυτή η διάκριση μεταξύ ακτίστου και κτιστού, τους και τις λεπτές τους ισορροπίες. Ο Θεός δεν προ-
οδηγεί τον Μ. Βασίλειο να υιοθετήσει μία διπλή μεθο- νόησε μόνον για τον άνθρωπο αλλά και για όλη την
δολογία στον τρόπο θεώρησης της δημιουργίας, κοινή κτίση. Ο μοντέρνος εγωιστικός ανθρωποκεντρισμός, ο
σε ολόκληρη την ορθόδοξη πατερική σκέψη. Η πρώ- οποίος γεννήθηκε και ανδρώθηκε στους κόλπους του
τη μέθοδος ασχολείται με το ποιός δημιούργησε τον προτεσταντισμού και αποτέλεσε την αφετηρία του οι-
κόσμο και αφορά την θεολογία. Η δεύτερη το πώς κολογικού προβλήματος, έρχεται σε ευθεία αντίθεση
δημιουργήθηκε ο κόσμος και απασχολεί την φυσική με τον θεολογικό φυσιοκεντρισμό του Μεγάλου Βα-
επιστήμη. Το γεγονός ότι ο Μέγας Βασίλειος και οι σιλείου[4]. Επρόκειτο ωστόσο για μία παρερμηνεία
Πατέρες εν γένει ρίχνουν το βάρος στο μυστήριο του του βιβλικού περί δημιουργίας μηνύματος, η οποία
Δημιουργού δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην σκέψη δημιούργησε πλειστα όσα προβλήματα και αποτέλεσε
ότι υποτιμούν το θαύμα της δημιουργίας[3]. Αντίθε- την βάση του σύγχρρονου καταναλωτισμού σε όλα τα
τα στέκονται με σεβασμό και ειλικρινές ενδιαφέρον επίπεδα και των οικολογικών προβλημάτων που αυ-
μπροστά στην φύση. Την θεωρούν και την μελετούν τός δημιούργησε.Η πατερική θέση του Μεγάλου Βασι-
ως σχολείο αυτογνωσίας και θεογνωσίας. λείου σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιεί ηθικά την
εξαφάνιση από τον σύγχρονο άνθρωπο, όλων όσων
Για τον Μ. Βασίλειο αν και δημιουργός του σύμπα- τον ενοχλούν και δεν τον αφήνουν να ζήσει όπως θέ-
ντος κόσμου είναι ο άναρχος τριαδικός θεός, ο οποίος λει, χωρίς να υπολογίσει τις συνέπειες αυτής της πρα-
δημιουργεί τον κόσμο «εκ του μη όντος, το σύμπαν κτικής στους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς.
και η ζωή μετά την αρχική στιγμή της δημιουργίας
έχουν δική τους τάξη, τελειότητα και αυτονομία. Τα Η ηθική προσέγγιση των εφαρμογών της συνθετικής
όντα δημιουργούνται και εξελίσσονται από τις ατελέ- βιολογίας στα φυτά και τα ζώα διενεργείται επί τη
στερες προς τις συνθετότερες και τελειότερες μορφές βάσει του σεβασμού απέναντι στη δημιουργία. Η αντι-
ζωής. Ο ιερός πατέρας κάνει λόγο για «σπερματικές κατάσταση του DNA οργανισμών με άλλο συνθετικό ,
καταβολές» των ειδών και για την «εναποτεθείσα εν δημιουργεί νέας μορφής, τεχνητούς, όπως συνηθίζεται
αυτοίς» δύναμη, ώστε να μπορέσουν να εξελιχθούν να λέγεται, οργανισμούς ή και κύτταρα. Οι συνθετι-
και να αναπτυχθούν σε πλήρεις οργανισμούς. κοί αυτοί οργανισμοί χρησιμοποιούνται είτε για ερευ-
νητικούς είτε για παραγωγικούς σκοπούς.
Και όλα αυτά σε μία εποχή που δεν υπήρχε καμία
γνώση για τη λειτουργία των μηχανισμών της κλη- Τα βασικά ηθικά ερωτηματικά που ανακύπτουν είναι
ρονομικότητας. Τα πάντα προήλθαν από την αγαθή δύο: α) Μέχρι ποιο σημείο ο άνθρωπος έχει το δικαί-
δημιουργική βούληση του Θεού, ο οποίος είναι καλός ωμα να εισβάλλει και να χειριστεί τους μηχανισμούς
Σελίδα 53
