Page 22 - karabelia-euagrios-ΟΚ

συμπεραίνει ότι «η «αγνότητα της καρδιάς» σημαίνει αυτό που εκφράζεται με τον όρο
95
«απάθεια» . Με τη διερεύνηση των ευαγριανών κειμένων διαπιστώνεται ότι η σοφία
αναπαύεται στην ταπεινή καρδιά. Αυτό σημαίνει ότι ο Ευάγριος συνδέει τη βιβλική
έννοια της «ταπεινής καρδιάς», με αυτή της «αγνής καρδιάς», που μάλιστα συνοψίζει
96
και τον στόχο της πρακτικής» . Η αγνότητα της καρδιάς και η απάθεια είναι
διαφορετικοί τρόποι για να πεις το ίδιο πράγμα. Συνεπώς η καρδιά είναι σημαντική,
παρά την αντίθετη εντύπωση που διατυπώνεται μερικές φορές. Όπως επισημαίνει και
ο KevinKorrigan «ενώ το να είσαι σε σώμα ή συνδεδεμένος με το σώμα είναι για τον
Ευάγριο ένα δύσκολο ζήτημα, ωστόσο “μέσω του σώματος” μπορεί κάποιος να
αποκτήσει την απάθεια μιμούμενος τον Χριστό, που δίδαξε στους ανθρώπους με το
97
παράδειγμά του τη σωστή χρήση της “σάρκας”» . Ο Ευάγριος μιλά για τον νου που
παρουσιάζεται στην Αγία Τριάδα. Σ’ αυτόν τον δρόμο η καρδιά και η αγνότητά της
παραμένουν το επίμαχο ζήτημα. Πρόκειται για την πραγματικότητα της διευρυμένης
καρδιάς. Όπως παρατηρεί και ο JeremyDriscoll «η καρδιά δεν είναι μόνο κάτι
εξαγνισμένο στην πρακτική, αλλά αποτελεί με κάποια έννοια το απόλυτο όργανο της
98
θεωρίας, διευρυμένη και ανασηκωμένη από τη γνώση των όντων» . Αυτό σημαίνει ότι
καμία νοησιαρχία δεν κυριαρχεί στην ευαγριανή διδασκαλία, εφόσον ως προϋπόθεση
για την αναγωγή του ανθρώπου στη βαθμίδα της θεολογίας δεν θεωρείται μόνο η
γυμνότητα του νου αλλά και η αγνότητα της καρδιάς. Νους και καρδιά συμπλέκονται
για να βιώσουν μία μοναδική εμπειρία, την εμπειρία της παρουσίας του Θεού.

Γνώση και θεολογία στον Ευάγριο

Η γνώση στη βαθμίδα της θεολογίας μπορεί μόνο να φανερωθεί και όχι να
εξηγηθεί, γιατί είναι περισσότερο μια κατάσταση μέθεξης παρά κάποιο μέγεθος
99
γνώσης . Ο άνθρωπος μπορεί μόνο να προσευχηθεί για αυτήν και να τη λάβει ως
δώρο. Το άλλο χαρακτηριστικό αυτής της θεωρίας είναι ότι απαιτεί πλήρες
ξεγύμνωμα του νου. Στο υψηλότερο σημείο αυτού του μυστικισμού παρουσιάζεται η
Αγία Τριάδα ως αντικείμενο όρασης. Μόνο αυτή η όραση είναι μονοειδής. Είναι
εντελώς απλή. Αυτή την πραγματικότητα κανείς δεν την έχει τονίσει πιο πολύ από
τον Ευάγριο. Η ουσιώδης υπεροχή του Θεού είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της
μυστικιστικής του θεολογίας. Είναι αυτή η αξεπέραστη μεγαλειότητα της Θείας
Φύσης που απαιτεί τέτοια ολική αγνότητα, ακόμα και νοητική γυμνότητα, γιατί η
αγάπη μπορεί να γίνει γνωστή μόνο με την αγάπη.

Όπως παρατηρεί και ο JohnBamberger «ο Ευάγριος δεν δίνει ακριβή
περιγραφή της φύσης αυτής της γνώσης αλλά μιλάει για καταστάσεις της ψυχής που τη
συνοδεύουν, οι οποίες φέρνουν την ψυχή σε μια λαμπρή εμπειρία εσωτερικού

95 Βλ. J. Driscoll,ό.π., σ. 82.
96 Βλ. J. Driscoll,ό.π., σ. 89.
97 Βλ. K.Korrigan,ό.π., σ 44.
98 Βλ. J. Driscoll,ό.π., σ. 91.
99 Βλ. A. Casiday, ό.π., σ. 27.

22