Page 12 - kounousiis_filokalia

ποικίλους τρόπους από τέσσερις πηγές: τη μάθηση, την ανάγνωση, την πράξη και

τη χάρη. Στη συνέχεια παραθέτουν ένα παράδειγμα για να επεξηγήσουν αυτό

που ανάφεραν: όπως το νερό, ενώ είναι ένα κατά την φύση, μεταβάλλεται όμως

στην ποιότητα ανάλογα με τη σύσταση της γης απ’ όπου περνά, ώστε να είναι στη

γεύση άλλο πικρό, άλλο αλμυρό και άλλο ξινό, έτσι και ο λόγος της διδαχής, αφού

περάσει μέσα από την ηθική έξη καθενός και αλλοιωθεί ανάλογα, αναγνωρίζεται

κατά την ενέργεια και παρέχει ωφέλεια. Σύμφωνα με τους φιλοκαλικούς Πατέρες,

ο λόγος έχει δοθεί για να τον απολαύσει κάθε λογική φύση, όπως προσφέρονται

πολλά και διάφορά εδέσματα. Γι’ αυτό η ψυχή αισθάνεται την ηδονή του κατά

διάφορους τρόπους: έχει τον επιστημονικό λόγο σαν παιδαγωγό να τη

διαμορφώνει στο ήθος˙ το λόγο της αναγνώσεως, σαν νερό δροσερό να την τρέφει

και να την αναπαύει˙ το λόγο της πράξεως, σαν τόπο χλοερό να τη δυναμώνει˙ το

λόγο της χάρης, σαν ποτήρι με κρασί να τη μεθά και να την ευφραίνει, και την

ανείπωτη αγαλλίαση της σαν λάδι που κάνει το πρόσωπο της ιλαρό και

26
λαμπερό .

Η γνώση διαχωρίζεται από τους Πατέρες της Φιλοκαλίας σε τρία στάδια:

υπάρχει η καθολική αγνωσία, η αληθινή-φυσική γνώση και η έμπρακτη γνώση, η

οποία θεωρείται ανώτερη από τις δύο άλλες. Η ωφέλιμη γνώση είναι αυτή που

οδηγεί τον άνθρωπο μακριά από την κόλαση . Σύμφωνα με τους νηπτικούς
27

26 Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναϊτης, «127 ὡφέλιμα κεφάλαια, κεφ. 94-95», Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, ό.π.,
σελ. 892˙ Γ. Γαλίτη (έκδ.), Φιλοκαλία τῶν ἱερών Νηπτικῶν, τόμος Δ΄, 1997 , ό.π., σελ. 193.
3
27 Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός, «Βιβλίο Πρώτο: ἡ ἔμπρακτη γνώση», Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, ό.π.,
σελ.574˙ Γ. Γαλίτη (έκδ.), Φιλοκαλία τῶν ἱερών Νηπτικῶν, τόμος Γ΄, 1997 , ό.π., σελ. 92.
3

11