Page 50 - papadopoulou-ithiki

Σε κάθε κοινωνία οι διαθέσεις λαού και ισχυρών είναι μεταξύ τους
αντίθετες. Ο λαός λαχταράει να μην κυβερνιέται ούτε να καταπιέζεται από
τους ισχυρούς, ενώ οι ισχυροί λαχταράνε να κυβερνούν και να
καταπιέζουν το λαό. Ο Μακιαβέλι αναφέρει πως όταν ο λαός δει πως δεν
μπορεί να αντισταθεί στους ισχυρούς, σωρεύει κύρος σε έναν δικό του
άνθρωπο και με την ανοχή των ισχυρών τον κάνει ηγεμόνα, πιστεύοντας
πως είναι καλύτερα να διαφεντεύεται από εκείνον, παρά από τους
ισχυρούς. 162 Δεν είναι δυνατό να ικανοποιήσει κανείς τους ισχυρούς χωρίς
να βλάψει το λαό, ενώ αντίθετα μπορεί να ικανοποιήσει το λαό χωρίς να
βλάψει τους ισχυρούς. Αυτό συμβαίνει επειδή ο σκοπός του λαού είναι πιο
αγνός από εκείνον των ισχυρών και το μόνο που θέλει ο λαός είναι να έχει
163
την αίσθηση πως δεν καταπιέζεται.

Σύμφωνα με το συγγραφέα, επιτυχημένος ηγεμόνας είναι ο
προικισμένος με αρετή και αυτός που ξέρει να αδράχνει τις ευκαιρίες που
του προσφέρει η τύχη. Καθοδηγείται όχι από το θρησκευτικό δόγμα ή από
τα ηθικά παραγγέλματα, αλλά από την αυστηρά ωφελιμιστική επιλογή των
μέσων που είναι κατάλληλα για τους σκοπούς του. Μπορεί να χειραγωγεί
τους νόμους που διέπουν την πολιτική συμπεριφορά και να διαμορφώνει
την πορεία των γεγονότων, σύμφωνα με τα σχέδια του.

Ως παρατηρητής ο Μακιαβέλι υπήρξε αντικειμενικός. Μιλάει για τη
κρατική σκοπιμότητα από την πλευρά της διοίκησης. Στον «Ηγεμόνα»
αναφέρεται επίσης στις σχέσεις εξουσίας και παρουσιάζει τον τρόπο με
τον οποίο οι εξουσίες κερδίζονται, διατηρούνται, αλλά και χάνονται. Ο
κυριότερος τρόπος προστασίας του ηγέτη απέναντι σε κάποιον συνωμότη
είναι η αγάπη των πολλών. Ο συγγραφέας αναφέρει πως επιβάλλεται ό,τι
από τα καθήκοντα του μπορεί να γίνει δυσάρεστο, να το αναθέτει σε
άλλους, ενώ ό,τι μπορεί να του προσδώσει γόητρο και αναγνώριση, να το
164
κρατά για τον εαυτό του. Όταν η τύχη θέλει να πετύχει κανείς, του
στέλνει εχθρούς και τον βοηθά να τους νικήσει. Πρέπει να μηχανεύεται
τρόπους, ώστε με την κάθε του πράξη να αναδεικνύει την εικόνα του
165
ευφυούς και σπουδαίου ανθρώπου.

162 Βλ. Νικολό Μακιαβέλι, ό. π., σελ. 60.

163 Βλ. ό. π., σελ. 61.

164 Βλ. ό. π., σελ. 103.

165 Βλ. ό. π., σελ. 120.

50