Page 46 - papadopoulou-ithiki
P. 46
φιλόσοφος έσπασε την ενότητα της θεϊκής με την εγκόσμια εξουσία.
Συνέδεσε τους φυσικούς νόμους με τη λογική και την εμπειρία και όχι με
144
τη θεολογία. Δεν απαιτεί από τον ηγεμόνα του να είναι ευσεβής για να
κατακτήσει την αιώνια ζωή. Αυτό αφορά τη θεολογία και όχι την πολιτική.
145 Ο Μακιαβέλι αντιμετωπίζει την πολιτική κάτω από το πρίσμα της
146
αποτελεσματικότητας. Για παράδειγμα, αντιλαμβάνεται το Μωυσή όχι
ως ιδρυτή μιας θρησκείας, αλλά ως ιδρυτή ενός κράτους. 147 Από της
θέσεις του Μακιαβέλι διακρίνεται ο εγκοσμιοκρατικός χαρακτήρας του
έργου του. Ο επιτυχημένος ηγεμόνας καθοδηγείται όχι από το
θρησκευτικό δόγμα ή από τα ηθικά παραγγέλματα, αλλά από την αυστηρά
ωφελιμιστική επιλογή των μέσων που είναι κατάλληλα για τους σκοπούς
του.
Ο Μακιαβέλι απορρίπτει την ταπεινοφροσύνη και την αδιαφορία των
χριστιανών για τα εγκόσμια, για χάρη των αρετών της ανδρείας και της
αποφασιστικότητας. 148 Προτείνει μια αμοραλιστική ηθική, σύμφωνα με
την οποία ο ηγεμόνας πρέπει να ενεργεί αντίθετα από τα ανθρωπιστικά
ιδεώδη, ώστε να διατηρήσει την εξουσία του. Θα πρέπει να μην είναι
καλός, να είναι υποκριτής, να φαίνεται σπλαχνικός και καλοπροαίρετος,
αλλά να μην είναι. Η συμπεριφορά του δεν θα πρέπει να καθορίζεται από
τους κανόνες της συμβατικής ηθικής. Πολλές φορές ο ηγεμόνας θα πρέπει
να ενεργεί αντίθετα με τη συμπόνια, την ανθρωπιά, την αλήθεια,
προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία του. Η αρετή κι ο πλούτος σπάνια
πηγαίνουν στον ίδιο άνθρωπο. Τονίζει ότι οι άνθρωποι είναι κακοί 149 ,
αφού ο άνθρωπος είναι καλός μόνο όταν είναι αδύναμος. Επίσης, λέει ότι
το κακό πρέπει να γίνεται μια κι έξω, αλλά το καλό σιγά σιγά. 150 Ο
Μακιαβέλι τονίζει πως η φιλοδοξία είναι τόσο δυνατό πάθος που όσο ψηλά
144 Βλ. Γιώργος Ρούσης, Το κράτος από τον Μακιαβέλι στον Βέμπερ, ό. π., σελ. 30.
145 Βλ. Marcel Prelot, Georges Lescuyer, Histoire des idees politiques, Ed. Dalloz, 1990, σελ. 258.
146 Βλ. Simone Goyard-Fabre, Philosophie politiques XVIe-XX siècle, Ed. P.U.F., 1987, σελ. 65.
147 Βλ. Ηλίας Μαγκλίνης, Παρεξηγημένος αλλά και υπερεκτιμημένος; Αναλύοντας τον Μακιαβέλι,
πεντακόσια χρόνια από την έκδοση του «Ηγεμόνα», Η Καθημερινή, Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014.
148 Βλ. Anthony Quinton, Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας, μτφρ. : Ρισσάκη Δέσποινα, εκδόσεις Νεφέλη,
Αθήνα, 2005, σελ. 421.
149 Βλ. Νικολό Μακιαβέλι, ό. π., ο Ηγεμόνας, μτφρ. : Μαρία Κασωτάκη, 24 έκδοση, εκδόσεις Πατάκη,
η
σελ. 28, σελ. 96.
150 Βλ. Νικολό Μακιαβέλι, ό. π., σελ. 59.
46