Page 29 - stylianidou-parigoritiki

ο Βούλγαρης λέει ότι για τους δίκαιους ανθρώπους ο θάνατος δεν υπάρχει, αντίθετα

είναι μόνο μια «σκιά θανάτου». (π. Β. Καλλιακμάνης, 2016).
Συνοπτικά, οι προτάσεις – σκέψεις που διατυπώνει ο Βούλγαρης, είναι οι εξής:

1) Ο θάνατος είναι αναπόφευκτος κι επομένως δεν υπάρχει λόγος να
δυσανασχετούμε με τον ερχομό του.

2) Ο θάνατος αφορά όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως.
3) Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί στη γη – ανάμεσά τους και ο άνθρωπος – έρχονται

και παρέρχονται.

4) Θα ήταν ανυπόφορη η ζωή πάνω στη γη, αν δεν πέθαινε κανένας.
5) Όσο ο άνθρωπος ζει, θα πρέπει να ευχαριστεί τον Θεό που έφτασε σ’ αυτό το

σημείο της ζωής του. Και σ’ αυτό το σημείο η διδασκαλία του προσλαμβάνει έναν

θεολογικό χαρακτήρα.
6) Αν ο άνθρωπος ζήσει πολλά χρόνια, πρέπει να έχει φροντίσει να δίνει ποιότητα

στη ζωή του.
7) Η παράταση της ζωής ωφελεί μόνο αν την εκμεταλλευθεί ο άνθρωπος για να

μετανοήσει.
8) Η ζωή είναι γεμάτη βάσανα και ο θάνατος αποτελεί λύτρωση από αυτά.

(Παναγιωτόπουλος, 2009: 338-341).

Μελετώντας τις παραπάνω θέσεις του Βούλγαρη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα
ότι ο Έλληνας λόγιος προσέγγιζε τον θάνατο με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’

ό,τι οι Ευρωπαίοι λόγιοι της εποχής. Εκείνοι θεωρούσαν ότι η ευθανασία θα λύτρωνε
τον πάσχοντα άνθρωπο από τους πόνους του. Θεωρούσαν ότι αποτελεί «το φάρμακο

κατά του φόβου της ζωής». Αντίθετα, ο Βούλγαρης πρότεινε μια παραμυθητική
συμφιλίωση με το θάνατο, έβλεπε, δηλαδή, την ευθανασία σαν ένα φάρμακο κατά

του φόβου του θανάτου. Εφόσον ο χριστιανός ακολουθούσε στη ζωή του τις εντολές

του Θεού, δεν έχει πλέον κανένα λόγο να φοβάται τον θάνατο, αντίθετα θα τον βλέπει
σαν ένα πέρασμα προς την αιώνια ζωή, η οποία εξάλλου είναι και η μοναδική

αληθινή ζωή. Ωστόσο, αυτή η πρόταση του Βούλγαρη δεν έμελλε να επικρατήσει
ο
τελικά. Κατά το 19 αιώνα, η ιατρική τελικά θριάμβευσε, το ιατρικό επάγγελμα και
το νοσοκομείο ανέλαβαν την αποκλειστική διαχείριση του θέματος του θανάτου και η

ευθανασία πήρε οριστικά την έννοια της λυτρωτικής θανάτωσης. Οι απόψεις και οι
προτάσεις του Βούλγαρη έχουν περάσει πλέον στη λήθη, όμως ακόμη κι έτσι η

Διατριβή περί ευθανασίας εξακολουθεί να παραμένει πολύτιμη στη μελέτη της

28