Page 10 - xytas-agnikodimos

ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ 14-7-2022

νέου Θεολόγου; Ή των απάντων του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά; Το σοκ
που έζησε ο άγιος με την αποτυχία έκδοσης των έργων του αγίου Γρηγορίου

δεν περιγράφεται. Η δε θεολογία και σύμπασα η Εκκλησία στερήθηκε ένα

πολυτιμότατο πολύτομο έργο το οποίο μόλις τις τελευταίες δεκαετίες

κατόρθωσε να μας προσφέρει η ελληνική πατρολογική έρευνα με αξιώσεις

κριτικής έκδοσης και κυκλοφορίας σε διεθνές επίπεδο . Η σύνθετη και
18
πολυεπίπεδη φιλολογική εργασία που πραγματοποίησε ο άγιος σε

χειρόγραφα και στην έκδοση ενός εκάστου έργου του τον καθιστούν

19
πρώτου μεγέθους φιλόλογο επιμελητή και εκδότη. Κάτι ανάλογο σε
διαφορετικό θεωρητικό πλαίσιο και με άλλες στοχεύσεις πραγματοποίησε

την ίδια περίοδο ο πολύς Κοραής. Ο δεύτερος εγκωμιάζεται παντού, και

πάντοτε αναφέρεται ως εξέχων εκπρόσωπος του νεοελληνικού

διαφωτισμού. Ο πρώτος, ο άγιός μας, απουσιάζει εκκωφαντικά από κάθε

αναφορά σε κλασσικά έργα της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας

20
όπως των Βουτιερίδη, Πολίτη, Δημαρά και Μαριο Βίτη (Mario Vitti) .
Παραδόξως, όλοι αυτοί οι κατά την επαγγελία του ορθού λόγου και της

νέας επιστήμης (ενν. την μετά τον διαφωτισμό) εκπρόσωποι της εντόπιας

διανόησης ολισθαίνουν σε ανορθολογική και αντιεπιστημονική πρακτική

αποκλείοντας τον άγιο όχι με βάση την εργογραφία και την επιρροή του

στο ιστορικό γίγνεσθαι αλλά με βάση ιδεολογικά αν όχι ιδεοληπτικά

κριτήρια. Με τον κίνδυνο μιας συγγνωστής γενίκευσης φρονούμε ότι αυτά

τα κριτήρια ταλαιπωρούν από ιδρύσεως την παιδεία του νεοελληνικού

και Μπρνο, Η Επίδραση των έργων του Αγίου Νικοδήμου στους Ορθοδόξους της Ρωσίας,
Τόμος Α, σ. 211.
18 Η έκδοση με επιμελητή τον καθηγητή Π. Χρήστου
19 Αστερίου Αργυρίου, Αδαμάντιος Κοραής και Νικόδημος Αγιορείτης: Δύο Διαφορετικοί
Δρόμοι, Ένας Κοινός Σκοπός, Τόμος Α, σ. 198. & Κωνσταντίνου Νιχωρίτη, Η Επίδραση των
έργων του Αγίου Νικοδήμου στους Ορθόδοξους Σλάβους των Βαλκανίων», Τόμος Α, σ. 216-
218. Ο κ. Καθηγητής εύστοχα επισημαίνει ότι «είναι σφάλμα να παραγνωρίζονται τα
θεολογικά κείμενα της εποχής και να υπερεκτιμώνται τα λογοτεχνικά και φιλοσοφικά,
που αποτελούν μικρό μέρος της τότε πνευματικής παραγωγής» Όπ.π. σ. 216.
20 Αστερίου Αργυρίου, Όπ.π. σ. 191.

10