Page 9 - xytas-agnikodimos

ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ 14-7-2022

15
επιμελήθηκε , ωστόσο με βάσανο και κόπο όχι μικρότερο απ’ ότι αν τα
συνέγραφε εξαρχής προκειμένου να τα απαλλάξει από ξένα προς την

ορθόδοξη παράδοση στοιχεία και στην συνέχεια να τα εκδώσει. Ο Άγιος

μας συχνά χρησιμοποιεί τον όρο καλλωπίζω-καλλωπισμός για τα εκδοτικά

του εγχειρήματα. Πίσω από τις απλές αυτές λέξεις κρύβεται κορυφαία

θεολογική επεξεργασία, κόπος πνευματικός και προσπάθεια εργώδης.

Υπό αυτή την έννοια κρίνονται ως ανεπιτυχείς και άστοχες οι κρίσεις

μελετητών που αποδίδουν στον άγιο δουλική εξάρτηση από τη

λατινόφρονη παράδοση με έκδηλα νομικίστικα και ευσεβιστικά

χαρακτηριστικά . Τα εκδοτικά εν γένει τολμήματα του αγιορείτη πατέρα
16
μας υπήρξαν τιτάνια για την εποχή τους και τις δυνατότητες ενός

καλογήρου. Τί να πρωτοθυμηθεί κανείς; Την επιμέλεια και έκδοση της

Φιλοκαλίας ; Την αντίστοιχη εργασία των έργων του αγίου Συμεών του
17

15 Πολύτιμες διευκρινίσεις μας προσφέρει σε ένα εκτενέστατο υπόμνημα σημειώσεων η
αναφορά του Αγιορείτου Μοναχού Νικοδήμου (Μπιλάλη) Ο Πρωτότυπος Βίος του Αγίου
Νικοδήμου του Αγιορείτου, Τόμος Α, σ. 114-117. Σήμερα με βεβαιότητα γνωρίζουμε ότι ο
άγιος απλώς διεκπεραίωσε μια εντολή του Μητροπολίτη Κορίνθου σε επίπεδο έκδοσης
ενός έργου το οποίο ανήκει στον λατίνο μοναχό Scupoli (του τάγματος των Θηατίνων). Το
πρωτότυπο μεταφράστηκε από τον παπικό Εμ. Ρωμανίτη -όπως μαρτυρεί χειρόγραφο της
Πάτμου- και με το οποίο πρωτότυπο δεν είχε επαφή ο άγιος. Στη συνέχεια το βρήκε ο
Μακάριος και το έστειλε στον Νικόδημο. Στο θέμα αυτό καθοριστικής σημασίας απέβη η
μελέτη του φιλολόγου Εμμ. Φραγκίσκου, Αόρατος Πόλεμος(1796)-Γυμνάσματα
Πνευματικά(1800). Η Πατρότητα των «μεταφράσεων του Νικοδήμου Αγιορείτη», Περιοδ.
Ο Ερανιστής, έτος ΚΕ(ΛΑ), τόμος 19/1993, σ. 102-135. Σε ίδια συχνότητα κινούμενοι
εισφέρουν την ερευνητική τους ματιά και άλλοι θεολόγοι αρνούμενοι τις αιτιάσεις περί
ηθικισμού και δυτικίζουσας ή σχολαστικίζουσας θεολογίας. Πρωτ. Γεωργίου Δ.
Μεταλληνού, Το Εξομολογητάριον του Αγίου Νικοδήμου, Τόμος Β, σ. 45 κ.εξ. Πρωτ.
Γεωργίου Εμ. Μαρνέλλου, Ζητήματα γύρω από τα έργα του Αγίου Νικοδήμου του
Αγιορείτου Αόρατος Πόλεμος και Πνευματικά Γυμνάσματα, Τόμος Β, σ. 99 κ.εξ.
16 Πρωτ. Θεοδώρου Ζήση, Υπάρχουν Δυτικές Επιδράσεις στη Διδασκαλία του Αγίου
Νικοδήμου; , Τόμος Β , σ. 89 κ.εξ. Με ιδιαίτερη μνεία και ανασκευή των αιτιάσεων του
καθηγητή κ. Χρήστου Γιανναρά, στον οποίο δεόντως απάντησε με σχετική επιστολή η Ιερά
Κοινότητα του Αγίου Όρους. Κατά τον Καθηγούμενο της Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους,
Αρχιμ. Γεώργιο Καψάνη οι απόψεις των επικριτών του Αγίου οφείλονται (αναρωτιέται)
«σε άγνοια της χαρισματούχου προσωπικότητος και του έργου του αγίου ή σε εσφαλμένες
και μη ορθόδοξες θεολογικές προϋποθέσεις;», Ο Ορθόδοξος Μοναχισμός κατά τον Άγιο
Νικόδημο τον Αγιορείτη, Τόμος Α , σ. 283.
17 Το σύγγραμμα αυτό μεταφράστηκε στα Ρωσικά από την εμβληματική μορφή του
σλαβικού μοναχισμού τον όσιο Παϊσιο Βελιτσκόφσκυ και «για τους Ρώσους μοναχούς
είναι το πιο σπουδαίο έργο για την πνευματική τους κατάρτιση». Μητροπολίτη Ολόουμτς

9