Page 15 - karabelia-euagrios-ΟΚ

συλλογισμών του και την εξάρτησή του από τον Ωριγένη. Ωστόσο οι καταδίκες,
σύμφωνα με τη γνώμη του Tillemont, δεν είναι ευαγριανές απόψεις αλλά απόψεις που
ίσως εμπνέονται από την ευαγριανή διδασκαλία. Γι’ αυτό και δεν είναι σωστό να
γίνεται η εκτίμηση της δουλειάς του ή η αναπροσαρμογή της διδασκαλίας του με βάση
61
τις καταδίκες του ΣΤ΄ αιώνα» . ODavidBrakke επισημαίνει ότι στις μέρες μας
τονίζονται περισσότερο οι φιλοσοφικές του καταβολές και παραγκωνίζεται η
προσφορά της ασκητικής του πρακτικής, καθώς παρατηρεί ότι: «Ενώ οι μαθητές του,
είτε αρχαίοι είτε μοντέρνοι, έχουν σημειώσει και την εκπαίδευσή του στη φιλοσοφία ή
τη θεολογία και την εμπειρία του στη δαιμονική πάλη, μπορεί να σημειωθεί ότι οι
σύγχρονοι ερευνητές έχουν τονίσει το πρώτο και αγνόησαν το δεύτερο σ’ ένα βαθμό
62
που οι αρχαίοι συνάδελφοι δεν θα το έκαναν» .
Ο ωριγενισμός δεν είναι και η μοναδική διάσταση της ευαγριανής
διδασκαλίας. Η τεράστια σημασία των ασκητικονηπτικών έργων του Ευαγρίου
βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτά, πέρα από τις προσωπικές του εμπειρίες, αποτελούν
63
καταγραφή της νηπτικής πείρας των μεγάλων ασκητών . Ο JohnBamberger
σημειώνει τα ακόλουθα: «Το πρόσωπο του Ευαγρίου είναι ελκυστικό και πολυσύνθετο.
Από την ύψιστη κοινωνική και διανοητική ζωή της εποχής του πέρασε στην πιο λιτή και
απλή μορφή της. Στάθηκε ικανός να περάσει μέσα από τις δύο αυτές τόσο διαφορετικές
κουλτούρες, να τις ενσωματώσει και να πετύχει έναν τέτοιο βαθμό ισορροπίας, ώστε
στο τέλος της ζωής του να αισθάνεται ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος συμφιλιωμένος
64
όχι μόνο με τον εαυτό του αλλά και με τους συνανθρώπους του» . Ο Stephan Otto
χαρακτηρίζει τον Ευάγριο ως τον «ιδεολόγο» του μοναχισμού της ύστερης
65
αρχαιότητας , ενός μοναχισμού που τον προβάλλει ως το καταφύγιο κάθε
66
αντικοινωνικής τάσης .
Ακόμη, μια σημαντική παράλειψη των θεολογικών προϋποθέσεων του
συστήματός του είναι να αγνοείται η μαθητεία του κοντά στους Μ. Βασίλειο και
Γρηγόριο Θεολόγο, καθώς και η εγκόλπωση βασικών καππαδοκικών στοιχείων στη
δογματική του διδασκαλία, κάτι που ο AntoineGuillaumont είχε επισημάνει αλλά δεν
67
είχε αναπτύξει . Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει η μελέτη του NicholasGendle, ο
οποίος παρουσιάζει τα καππαδοκικά δάνεια της μυστικής θεολογίας του Ευαγρίουτου
68
Ποντικού που αφορούν τόσο στην Τριαδολογία όσο και στην ανθρωπολογία .
Επίσης, έχει επιβεβαιωθεί η σύμπνοια και ομοφωνία της θεολογικής σκέψης μεταξύ

61 Βλ. A. Casiday, ό.π., σ.30.
62 Βλ. D. Brakke,ό.π., σ. 31.
63 Βλ. Στ. Παπαδοπούλου, Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας. Η σκέψη και τα έργα τους με θεολογικά
σχόλια, Αθήνα, 2001, σ. 206.
64 Βλ. J. Bamberger, ό.π., σσ. lxxi-lxxii.
65 Βλ. S. Otto, ό.π, σ. 70.
66 Βλ. S. Otto, ό.π, σ. 69.
67 Βλ. A. Guillaumont, ό.π., σ. 50, υποσημείωση 11, σ. 118 και σσ. 324-325.
68 Βλ. N. Gendle, «Cappadocian elements in the mystical theology of Evagrius Pontikus», S.P.16
(1985), σσ. 373-384.

15