Page 29 - karabelia-euagrios-ΟΚ

εξαιρέθηκε απ’ αυτή τη μόλυνση. Έτσι ο μοναχισμός εμφανίζεται ως αντίδραση σ’
αυτήν τη βαθμιαία εξασθένιση του αρχικού ιδεώδους - της χαρισματικής διάστασης -,
αντίδραση απέναντι στην «κατεστημένη» Εκκλησία 131 . Παρουσιάζεται ως μία
κοινωνική κίνηση άρνησης του κοσμικού συστήματος αξιών. Τοποθετείται αρνητικά
όχι απέναντι στη δημιουργία του Θεού αλλά στην κοσμική πόλη του ανθρώπου.
Άλλωστε, πρώτος ο Ωριγένης παρατήρησε ότι οι χριστιανοί ζουν «αντίθετα προς τους
νόμους της κοσμικής πόλης» («ἀντιπολιτευόμεθα») 132 . Η απερίφραστη κριτική
εναντίον της Εκκλησίας και των εκδηλώσεών της παραμένει σπάνια. Ο
αντικομφορμισμός συνίσταται τις περισσότερες φορές στη σιωπηλή αποξένωση 133 .
Έτσι, ο μοναχισμός γίνεται ένα είδος «αντι-πόλεως». Επιδιώκει μια έξοδο από τη
φυσική κοινωνική δομή, μια υπέρβαση των συμβατικών κοινωνικών σχέσεων.
Συνιστά μια «διαφορετική πόλη», όπου η ισοτιμία και η ισότητα μεταξύ των
ανθρώπων θεωρείται αυτονόητη.

Οι διώξεις του Ευαγρίου από τον Θεόφιλο Αλεξανδρείας

Ήδη ο απόστολος Παύλος βεβαιώνει ότι «ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε,
Χριστὸν ἐνεδύσασθε. οὐκ ἔνι ᾿Ιουδαῖος οὐδὲ ῞Ελλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος,
οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ» 134 . Μάλιστα,
αυτή την ισοτιμία των ανθρώπων διεκδίκησαν και οι Πατέρες της Εκκλησίας, και
ιδιαιτέρως οι δάσκαλοι του Ευαγρίου, Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός και Μέγας
Βασίλειος. Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός δεν δίστασε να καταφερθεί ανοιχτά κατά
των πολιτικών νόμων, που ήταν εναντίον των γυναικών, τονίζοντας με έμφαση: «Οὐ
δέχομαι ταύτην τὴν νομοθεσίαν, οὐκ ἐπαινῶ τὴν συνήθειαν. Ἄνδρες ἦσαν οἱ
νομοθετοῦντες, διὰ τοῦτο κατὰ τῶν γυναικῶν ἡ νομοθεσία… Θεὸς δὲ οὐχ οὕτως· ἀλλὰ,
Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἥτις ἐστὶν ἐντολὴν πρώτη, ἵνα εὖ σοι γένοιται,
ἐν ἐπαγγελίαις κειμένη. Καί, Ὁ κακολογῶν πατέρα ἤ μητέρα, θανάτῳ τελευτάτω.
Ὁμοίως δὲ καὶ τὸ ἀγαθὸν ἐτίμησε, καὶ τὸ κακὸν ἐκόλασεν. Καί, Εὐλογία πατρὸς
στηρίζει οἴκους τέκνων· κατάρα δὲ μητρὸς ἐκριζοῖ θεμέλια. Ὁρᾶτε τὸ ἴσον τῆς
νομοθεσίας. Εἷς ποιητὴς ἀνδρὸς καὶ γυναικός, εἷς χοῦς ἀμφότεροι, εἰκὼν μία, νόμος
εἷς, θάνατος εἷς, ἀνάστασις μία. Ὁμοίως ἐξ’ γυναικὸς καὶ ἀνδρὸς γεγόναμεν· ἕν χρέος
135
παρὰ τῶν τέκνων τοῖς γονεῦσιν ὀφείλεται» . Επίσης, ο Μέγας Βασίλειος όχι απλώς
οραματιζόταν μία κοινωνία ισότητας, αλλά ως επίσκοπος Καισαρείας αγωνίστηκε γι’

131 Βλ. P. Deseille, Το Ευαγγέλιο στην έρημο, (Μτφ: Νικόδημου Μπαρούση, ιερομόναχου), Αθήνα, χ.χ.,
σ. 27.
132 Βλ. Γ. Φλορόφσκυ, Οι βυζαντινοί ασκητικοί και πνευματικοί πατέρες, (Μτφ. Παναγιώτου. Κ.
Πάλλη), Θεσσαλονίκη, 1992, σ. 163.
133 Βλ. P. Christou, "The monastic life in the Eastern Orthodox Church",Reprinted from “The Orthodox
Ethos”, Studies in Orthodoxy, Vol. I, σσ. 248-250.
134 Γαλ. 3, 27-28.
135 Λόγος 37,6, PG 36, 289BC.

29