Page 1 - kyriakidis-epidimies
P. 1

Προδημοσίευση από το νέο βιβλίο
                                                                          του Θεοδόση Κυριακίδη:
                                                               Απρόσκλητοι επισκέπτες στην πόλη.
                                                        Επιδημίες στον ύστερο οθωμανικό Πόντο



                         Επιδημικές ασθένειες στον ύστερο οθωμανικό Πόντο



                          Οι επιδημικές ασθένειες αποτελούν ένα φαινόμενο με το οποίο η
                   ανθρωπότητα έμαθε να συνυπάρχει ήδη από την αρχαιότητα. Από το λοιμό
                   των Αθήνων που αναφέρει ο Θουκυδίδης μέχρι τελευταία τον κορονοϊό οι
                   επιδημίες  αποτελούσαν  και  αποτελούν  ένα  ιδιαίτερα  συχνό  φαινόμενο
                   στην ιστορία της ανθρωπότητας. Την περίοδο του Μεσαίωνα, νωστή ως
                                        1
                   «μαύρος θάνατος»  η επιδημία της πανώλης ήταν, ίσως, από τα κορυφαία
                   ιστορικά  γεγονότα  που  συγκλόνισαν  τον  γνωστό  τότε  κόσμο.  Σε  μια
                   τριετία, από το 1347 έως το 1350 ο μαύρος θάνατος που ταξίδεψε από την
                   κεντρική  Ασία,  μέσω  ψύλλων  και  ποντικών  που  μεταφέρονταν  με  τα
                   εμπορικά πλοία, μετέδωσαν τον ιό σε όλους τους μεγάλους εμπορικούς
                   δρόμους και λιμάνια της εποχής, αποδεκατίζοντας το 1/3 του συνολικού
                   πληθυσμού της Ευρώπης.
                          Οι  συνέπειες  των  επιδημικών  κυμάτων  που  σάρωναν  κατά
                   διαστήματα το χώρο της Ευρώπης και της Ασίας και πιο συστηματικά από
                   τον  14   ως  και  τις  αρχές  του  20   αιώνα  ήταν  σημαντικότατες  και
                                                            ου
                           ο
                   επηρέασαν βαθιά τις κοινωνικές και οικονομικές δομές των κοινωνιών τις
                   οποίες έπληξαν. Η Τραπεζούντα και η ευρύτερη περιοχή του Πόντου δεν
                                                                                               2
                   θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στο παγκόσμιο αυτό φαινόμενο .



                          1   Σύμφωνα  με  τον  Κώστα  Κωστή  η  ονομασία  «μαύρος  θάνατος»  δεν

                                                        ου
                   συναντάται σε κανένα κείμενο του 14  αιώνα όπως έχει υποστηριχτεί παλιότερα. Ο
                   όρος  εισήχθη  με  την  έκδοση  του  βιβλίου  του  J.F.E.  Hecker,  Der  schwarze  Tod  in
                   vierzehnten  Jahrhundert,  Βερολίνο  1932.  Βλ.  Κώστα  Π.  Κωστή,  Στον  καιρό  της
                                                                                            ος
                                                                                     ος
                   πανώλης, Εικόνες από τις κοινωνίες της ελληνικής χερσονήσου,  14  –  19   αιώνας,
                   Ηράκλειο 1995, σ. 303.
                          2  Ο καθηγητής Ronald Jennings έχει περιγράψει στις μελέτες του τις επιπτώσεις
                   που  είχαν  οι  διάφορες  επιδημίες  στη  μεσαιωνική  οθωμανική  κοινωνία  της

                   Τραπεζούντας. Βλ. Ronald Jennings, “The Society and Economy of Maçuka in the
                   Ottoman Judicial Registers of Trabzon, 1560-1640” στον τόμο, Anthony Bryer and
                   Heath Lowry, Continuity and Chance in late Byzantine and early Ottoman society,
                   Λονδίνο 1988 και Ronald C. Jennings, “Plague in Trabzon and reactions to it according
                   to  local  judicial  registers”,  σ.  667-676  και  “Pious  foundations  in  the  society  and
   1   2   3   4   5   6