Page 35 - milenkovits-palamas

πολυπραγμοσύνη και περιέργεια αλλά πείρα. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς
άρχεται με την διάκριση μεταξύ «χάριτος» και «ουσίας». Η θεία και θεοποιός

89
έλλαμψη και χάρις δεν είναι ουσία, αλλά είναι η ενέργεια του Θεού .
Στο δεύτερο βιβλίο αφού στην αρχή αποκρούει την σύγκριση με τους

Βλαχερνήτες οι οποίοι σύμφωνα με τον Βαρλαάμ τόλμησαν να θέσουν κάτι μεταξύ
των δύο πραγματικοτήτων, του άναρχου Θεού και των γεννητών, λέγοντας ότι αυτοί

δεν θεωρούν την αιώνια δόξα, αλλά την ουσία του Θεού ορατή, επεξεργάζεται
90
λεπτομερέστερα τα σχετικά με τη διάκριση, την ουσία και την ενέργεια . Οι

ελάμψεις που συμβαίνουν στις υπερκόσμιες δυνάμεις σύμφωνα με τον Διονύσιο και

η ορατή στους αγγέλους δόξα του Θεού, σύμφωνα με τον Γρηγόριο τον Θεολόγο

είναι άναρχες και αιώνιες. Δεν είναι λοιπόν ένα το άναρχο, η ουσία του Θεού, αλλά

άναρχα είναι και τα προσόντα και εκδηλώματα του Θεού, οι υποστάσεις, οι σχέσεις

και διακρίσεις. Αλλιώς θα ήταν ορθή η αντίληψη του Ευνομίου η οποία δέχεται

91
μόνη άναρχη την ουσία του Θεού . Ο Ευνόμιος δεχόταν πως ο Υιός δεν προέρχεται
από την ουσία αλλά από τήν ενέργεια του Πατρός και αναγκαζόταν να τονίσει

92
σαφώς την διάκριση μεταξύ ουσίας και ενεργιών του θεού .
Εξάλλου η ουσία του Θεού δεν είναι το πρώτο, γιατί προηγείται από αυτήν η

ύπαρξη του όντως. Δεν είπε ο Θεός «εγώ είμαι η ουσία» αλλά «εγώ είμι ο ών» . Δεν
93
είναι το ίδιο ουσία και ενέργεια του Θεού, μολονότι λόγω του αμερούς της ουσίας

89 Πρωτοπρεσβυτέρου Γ. Φλορόβσκι, «Γρηγόριος Παλαμάς και η πατερική παράδοσις»,
Πανηγυρικός Τόμος, Εορτασμού της εξακοσιοστής επετείου του θανάτου του Αγίου Γρηγορίου
του Παλαμά Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1960, σ. 251.
90 Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων, 3, 2, 3, σ. 549.
91 Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων, 3, 2, 4, σ. 551-553.
92 Γ. Μαρτζέλου, «Ουσία και ενέργια του Θεού κατά τον Μ. Βασίλειο», Θεσσαλονίκη 1993, σ.
78.
93 Έξοδος, 3, 14.

34