Page 34 - papadopoulou-ithiki

επαινώντας κάποιον κατά πρόσωπο δεν τον αφήνουν να λάβει συναίσθηση
των σφαλμάτων που διαπράττει. Οι φίλοι όμως με τον καλοπροαίρετο
έλεγχο τον ενισχύουν περισσότερο, ώστε να αντιληφθεί την παρανομία.
Όσο λοιπόν διαφέρει η άσκηση της αρετής από την προκοπή στην κακία
και το να διαλύει κανείς τις διαβολές από το να διαβάλλει στους υπηκόους,
107
τόσο πρέπει κάποιος να προτιμά τους φίλους από τους κόλακες. Ακόμα,
ο ηγεμόνας οφείλει να ενδιαφέρεται και να φροντίζει για όλους τους
108
υπηκόους του.
Ο άρχων πρέπει να επιζητά τις γνώμες των υπηκόων και να τους έχει
κοινωνούς της φιλίας και της εξουσίας και των αποφάσεων. Να προνοεί
για όλους: για τους αγαθούς ώστε να γίνουν άριστοι και για τους άλλους

ώστε να βελτιωθούν στις γνώμες και να απαλλαγούν από την ατιμία.

Με βάση το Φώτιο ένας ηγεμόνας πρέπει να αντιμετωπίζει με
109
ευαισθησία τα προβλήματα των υπηκόων του. Να μην αλλάζει διάθεση
προς τους ομοφύλους εύκολα και χωρίς εμφανή αιτία, γιατί θα τον

κατηγορήσουν για ασθενή και επιπόλαια γνώμη. Να μην εκδικείται κανείς
110
111
ομοφύλους εχθρούς. Αυτό προβλέπει ο θείος και φιλάνθρωπος νόμος,
που είναι πολύ χρήσιμος στα ίδια τα πράγματα. Εκείνος που εκδικείται,
έχει σκληρότερο εχθρό, εκείνος όμως που ευεργετεί ή κατασκευάζει ένα
φίλο από εχθρό, έχει ένα πιο πράο εχθρό. Δεν σώζει τόσο καλά τον
άρχοντα η ανδρεία στον πόλεμο, όσο η εύνοια και η φιλανθρωπία προς
τους ομοφύλους. Πράγματι, πολλοί που νίκησαν τους εχθρούς τους,
καταστράφηκαν από τους δικούς τους λόγω της σκληρότητάς τους.

Με βάση τον Πατριάρχη Φώτιο, είναι προτιμότερο να μην αρχίζει
κανείς καινοτόμες ενέργειες. Κι αυτό επειδή οι καινοτομίες είναι ικανές να
θορυβήσουν και να πλήξουν τις διάνοιες και να προσκαλούν το πλήθος σε
διαβολές και ύβρεις. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση κατά την οποία ο
ηγέτης χρειάζεται μία καινοτόμο πράξη, κατά την οποία το κοινό βρίσκει
μεγάλο όφελος και ευφροσύνη: τότε δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη και

107 Βλ. Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα 28.

108 Βλ. Φώτιος, Ο Ηγεμών, ό. π., σελ. 65.

109 Βλ. Φώτιος, Ο Ηγεμών, ό. π., σελ. 73.
110 Βλ. Ματθ., 5, 44.

111 Βλ. Ματθ. 5, 38 ἑ.

34