Page 31 - papadopoulou-ithiki

Όπως ο άρχων πρέπει να είναι φοβερός στους αδικούντες, έτσι πρέπει
97
να είναι φύλακας και προασπιστής των μη αδικούντων. Τρεις αποδόσεις
υπάρχουν για τους ανθρώπους: τιμωρία, ψόγος, έπαινος και ίσως και
ευεργεσία. Άξιος τιμωρίας είναι ο εχθρός, του ψόγου είναι οι πολίτες που
αδικούν μέτρια. Του επαίνου και της ευεργεσίας εκείνοι που διακρίνονται
σε κατορθώματα. Όποιος αλλάζει κάτι από αυτά και μεταβάλλει τη
διάταξη, είναι εχθρός της πολιτείας μεγαλύτερος από τους πολεμίους.
Όποιος ευεργετεί τους πολεμίους είναι προδότης, όποιος επαινεί τους
φαύλους ανατρέπει την πόλη, αφού παρακινεί τους πολίτες προς την κακία
και όποιος δεν τιμά τους διακρινόμενους σε κατορθώματα, οδηγεί την
πολιτεία στην ίδια ακαταστασία.
98
Ο Μέγας Φώτιος διαβλέπει πως η άσκηση της εξουσίας είναι

αποτελεσματική και σωτήρια μόνο όταν είναι ενάρετη. Ο Πατριάρχης
αναφέρει πως αν έχει κάποιος αγνή ζωή και ορθότητα σκέψης, θα μπορεί
99
να προσφέρει στο Θεό άριστη και θεάρεστη θυσία. Σε όλη του τη ζωή
πρέπει κανείς να εξασκεί τη φρόνηση, γιατί η διαρκής ενασχόληση και η
εμπειρία θα του προσφέρουν γνώση. 100 Η φρόνηση επιτυγχάνεται με τη
διαρκή μέριμνα, με το να θυμάται κάποιος πράξεις παλαιότερων ανδρών,
με τη σωστή συναναστροφή και με την ορθότητα των πράξεών του. Κι
επειδή είναι γνωστό πόσο πολύ συμβάλλει στη διακυβέρνηση των κοινών
η δύναμη και ταχύτητα της διανοίας, δεν πρέπει να παραλείπει κανείς και
101
αυτήν τη φροντίδα.
Από τις συμβουλές του λόγιου ιεράρχη δε λείπουν και οι αναφορές στην
εξωτερική εμφάνιση του ηγεμόνα. Τονίζει έτσι ότι η εξωτερική εικόνα
πρέπει να δείχνει ότι κάποιος είναι κόσμιος και σεμνός. Γι’ αυτό ο άρχων
πρέπει να φανερώνει την κοσμιότητα και τη σεμνότητά του και με την
εμφάνιση του προσώπου, την περιποίηση της κόμης και τα ρούχα που

97 Βλ. Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα 23.
98 Βλ. ό. π. «Μέγα Αγίου Φωτίου: Ο Ηγεμών». Αναρτημένο στην ιστοσελίδα
http://holytrinitylight.blogspot.gr/2009/09/saint-great-photius-ruler-33.html.

99 Βλ. Θεοφύλακτος Βουλγαρίας, Παιδεία Βασιλική, P.G. 126, 273D. Πρβλ Αγαπητός, Λόγος προς
βασιλέα Ιουστινιανόν, P.G. 86/1, 1165CD.

100 Βλ. Ισοκράτης, Προς Δημόνικον, Isocrates. Discours, vol.1, Les Belles Lettres, Paris, 1963, §40.1-3.
Πρβλ Κεκαυμένος, Στρατηγικόν, εισαγωγή-μτφρ-σχόλια: Τσουγκαράκης Δημήτρης, εκδόσεις Κανάκη,
σειρά: Κείμενα Βυζαντινής Ιστοριογραφίας, αρ. 2, Αθήνα 1996, §78, σελ. 262.

101 Βλ. Ισοκράτης, Προς Νικοκλέα, ό. π., §35.1-5.

31