Page 23 - xaxopoulou-ypati

εγκαταστάθηκε στην Υπάτη πριν από την επανάσταση φέρνοντας μαζί της και όλη την
κινητή περιουσία. Ο Αλέξης Μυλωνάς διέθετε στρατιωτικό σώμα, το οποίο μετά το
θάνατό του ανέλαβε ο γιος του Βασίλης. Πατέρας και γιος ακολούθησαν τον Κοντογιάννη
αλλά και άλλους οπλαρχηγούς. Πήραν μέρος σε όλες τις μάχες της Υπάτης και σε
διάφορες άλλες στη Ρούμελη. Η οικονομική όπως και η προσωπική προσφορά τους ήταν
σημαντική όπως αποδεικνύεται από τους επαίνους και τους βαθμούς που τους
απονεμήθηκαν μετά τη λήξη της επανάστασης.
Λίγο νωρίτερα, το 1828 περίπου, εγκατέλειψαν την πόλη και οι Εβραίοι, μια ισχυρή
κοινότητα με σημαντική οικονομική δραστηριότητα 1800 ετών, όταν διείδαν τις αρνητικές
γι’ αυτούς εξελίξεις. Σήμερα μια βρύση, η Εβραιόβρυση», κοντά στην πλατεία, και μια
μαρμάρινη πλάκα στην είσοδο του Αγίου Γεωργίου είναι τα ελάχιστα μνημεία που
μαρτυρούν την εβραϊκή παρουσία στην πόλη.
Ο χριστιανικός πληθυσμός της Υπάτης, κάτω από πολύ δυσμενείς συνθήκες, πολέμησε
πλαισιώνοντας κυρίως τα αρματολικά σώματα των Κοντογιανναίων, αλλά και των άλλων
οπλαρχηγών της Ρούμελης (Διάκου, Ανδρούτσου, Σκαλτσοδήμου, Σαφάκα). Ενδεικτικά θα
αναφέρουμε κάποιους Πατρατζικιώτες αγωνιστές που αναδείχτηκαν σε ηγετικές θέσεις
14
και πήραν βαθμούς αξιωματικών ως επικεφαλής ομάδων αγωνιστών (μπουλουξήδες) .
Ένας εξ αυτών ήταν ο Ν. Ασημακόπουλος, ο οποίος πρωτοστάτησε και στις δύο πολιορκίες
της Υπάτης και το 1822 λόγω του ηρωισμού του τιμήθηκε από τον Άρειο Πάγο με το
βαθμό του εκατόνταρχου. Πολέμησε υπό τους Μ. και Ν. Κοντογιάννη στις μάχες έξω από
το Μεσολόγγι και ακολούθησε τον οπλαρχηγό Ν. Κοντογιάννη σε όλες τις μάχες κατά του
Κιουταχή. Ο πατέρας του παρά το προχωρημένο της ηλικίας του αγωνίστηκε ηρωικά στην
πρώτη πολιορκία της Υπάτης, όπου σκοτώθηκε. Μετά τη μάχη οι Τούρκοι λεηλάτησαν την
περιουσία του και έκαψαν το σπίτι του. Ο Παναγιώτης Ξηροτύρης επίσης πολέμησε ως
αξιωματικός σε όλες τις τοπικές μάχες, διετέλεσε μάλιστα και δήμαρχος Πατρατζικίου στα
ου
μέσα του 19 αιώνα. Ωστόσο οι περισσότεροι πολέμησαν ως απλοί αγωνιστές κοντά
στους αρχηγούς τους.
Μετά την απελευθέρωση και τη δημιουργία του ελληνικού κράτους όσοι επέζησαν από
τον πολύχρονο αγώνα υπέβαλαν αιτήσεις και προσκόμισαν πιστοποιητικά στην Επιτροπή
Εκδουλεύσεων του Αγώνα ζητώντας οικονομικές ενισχύσεις, ως αναγνώριση των θυσιών
τους. Η πολιτεία αρχικά αρκέστηκε στην απονομή κάποιων παρασήμων. Αργότερα και
μέχρι το 1871, μετά από συνεχείς αιτήσεις των ενδιαφερομένων η Επιτροπή κατέταξε
όσους είχαν επιζήσει σε διάφορους βαθμούς με σκοπό τον υπολογισμό της αμοιβής τους.
Τα ονόματα αυτών βρίσκονται στο Αρχείο Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, με τη
μελέτη του οποίου ασχολήθηκαν πολλοί ανάμεσα στους οποίους οι πολυγραφότατοι Θ.
Λαϊνάς και Γ. Σκούρας που σε τεύχη του περιοδικού «Υπάτη» και των «Φθιωτικών
Χρονικών», και όχι μόνο, παρουσιάζουν στοιχεία της έρευνάς τους με λεπτομερείς
αναφορές σε ονόματα αγωνιστών που είτε κατάγονταν από την Υπάτη είτε είχαν

14 Μπουλουξής: Ο επικεφαλής μικρού στρατιωτικού σώματος ατάκτων

22