Page 3 - kritsaki-metoxia
P. 3

Α. Εισαγωγή

                   Στα  νησιά  των  Βορείων  Σποράδων,  λόγω  της    εγγύτητάς  τους  με  το  Άγιον  Όρος,  η
                   παρουσία των αγιορειτών πατέρων ήταν μόνιμη και σταθερή. Η χρονική αφετηρία της

                   εκεί δραστηριότητάς τους εντοπίζεται αρκετούς αιώνες πριν, κατά το έτος 993 μ.Χ., με

                                                                                                    2
                   την αγορά του νησιού της Κυρά -Παναγιάς από τον όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη . Η
                   παρουσία  αυτή  είχε  άλλοτε  τον  χαρακτήρα  του  πνευματικού  οδηγού,  άλλοτε  του

                   ταξιδιώτη και άλλοτε πάλι του προσκεκλημένου των ίδιων των νησιωτών, προκειμένου
                                                                                    3
                   να  μεταφερθούν  στα  νησιά  ιερά  λείψανα  για  προσκύνημα .  Αποτέλεσμα  της
                   δραστηριότητας αυτής των αγιορειτών πατέρων στις Σποράδες ήταν να δημιουργηθούν

                   εκεί αγιορείτικα μετόχια, Με τον όρο μετόχι στην εκκλησιαστική – μοναστική γλώσσα
                                                                                                      4
                   εννοείται "κτῆμα μοναστηριακὸν ὑποκείμενον εἴς τινα μονὴν κειμένην μακρὰν τούτου ».
                   Με  τον  ίδιο  όρο  χαρακτηρίζεται  και  ο  ναός  που  υπάρχει  μέσα  στην  περιοχή  που
                   οριοθετεί  το  μετόχι.  Παράλληλα  το  μετόχι  λειτουργεί  και  ως  πηγή  άντλησης

                   ανθρώπινου δυναμικού για την επάνδρωση της μονής. Η χρήση του συνίστατο στο να

                   αποτελεί  μέρος  ανάπαυσης  για  τους  μοναχούς  που  έβγαιναν  εκτός  της  μονής  της
                   μετανοίας  τους  μεταφέροντας  τίμια  λείψανα  και  ιερές  θαυματουργές  εικόνες.  Ο

                   προϊστάμενος του μετοχιού καλούνταν στη μοναστική γλώσσα «μετοχιάρης» και ήταν
                   υπεύθυνος για την εύρυθμη λειτουργία του. Τελούσε δε το τυπικό με τον ίδιο τρόπο σαν

                                                  5
                   να βρίσκεται στο μοναστήρι του .
                   Τα  μετόχια  και  οι  μονές  που  λειτούργησαν  εντός  αυτών  αποτέλεσαν  σημαίνοντες

                   σταθμούς στην ορθόδοξη πνευματική διαμόρφωση των νησιωτών, μεταλαμπαδεύοντας

                   την πνευματική κληρονομιά του Αγίου Όρους προς την κοινότητα κατά την περίοδο της
                                                                                       6
                   Τουρκοκρατίας  με  τον  πολύτιμο  λόγο  και  τη  διδαχή  των  πατέρων .  Παράλληλα,  οι
                   αθωνικές επιδράσεις που δέχτηκαν οι τοπικές κοινωνίες αφορούσαν τόσο τη λατρευτική
                   ζωή όσο και τη θρησκευτική τους παράδοση. Έτσι, ήταν αναπόφευκτη η επίδραση που

                   2   Χ. Χαχαμίδης, Συμβολή στήν Ἐκκλησιαστική καί Πνευματική Ἱστορία τῶν Βορείων Σποράδων (16ος-
                   19ος αἰώνας), [Διδ. Διατριβή], Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 226
                   3  K. Καλλιανός, «Τό μή διατηρούμενο σήμερα μετόχι τῆς Ι. Μ. Διονυσίου στή νῆσο Σκιάθο» Πρωτάτο
                    43 (1999) 151-154.
                   4  Ἀ. Μαρτίνος, «Μετόχιον», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία 8 (1962-1968) στ 1097.

                   5   K.  Καλλιανός, «Τα  αθωνικά  μετόχια  των  βορείων  Σποράδων  και  η  συμβολή  τους  στην  ορθόδοξη
                    πνευματική διαμόρφωση των νησιωτών», Θεσσαλικό Ημερολόγιο 62 (2012) 335-343.
                   6  K. Καλλιανός, «Σχέσεις Σκοπέλου καὶ Ἁγίου Ὄρους, (17ος-19ος αι.)» Ἐφημέριος 9 (1996) [ἀνάτυπον]
                   13.


                                                             2
   1   2   3   4   5   6   7   8