Page 18 - liamis-pnevmatikizoi

η στροφή προς την απάτη 61 γεννά άλογες συνήθειες και άλογες

62
σχέσεις .

Το συμπέρασμα πάντως είναι κοινό: Όλη η ψυχή είναι

προσβεβλημένη από την δαιμονική ενέργειαν. Κάθε μέρος της

ασθενεί αναλόγως. «Εν μεν τω λογικώ οι λογισμοί. εν δε τω

θυμικώ τα θηριώδη πάθη. εν δε τω επιθυμητικώ, η μνήμη της

κτηνώδους ορέξεως. εν δε τω διανοητικώ, αι έννοιαι ενεργούσι και

63
ανατέλλουσι», διδάσκει ο άγ. Γρηγόριος . Είναι πολύ
χαρακτηριστικό ότι, παρ' όλο που ο άγ. Θεόληπτος προτιμά τον

64
διαχωρισμό σε νου, διάνοια και καρδία , οπόταν αναφέρεται στην
ασθένεια της ψυχής μετά την Πτώση των πρωτοπλάστων,

Ορισμένοι Πατέρες πάντως, αν και δεν αρνούνται την διπλή κατεύθυνση της
ενεργείας των παθών, προσδίδουν στον όρο μόνον αρνητική σημασία. Βλ. Νεμεσίου
Ἐμέσης, Περί φύσεως ἀνθρώπου 16, PG 40, 673BC: «Ἡ ἐνέργεια πάθος λέγεται, ὅταν
ἦ παρά φύσιν. Ἐνέργεια μέν γάρ ἐστι κατά φύσιν κίνησις, πάθος δέ παρά φύσιν».
60 «…ἡ προαίρεσις ἔστηκε μέση ἐξουσίαν ἔχουσα ἑνί τούτων δοῦναι τήν ροπήν τοῦ
θελήματος». Κ7, 106, 11, 187.
61 Βλ. Εφ. 4,22. Πρβλ. ΜΚ1, 153, 3, 19. Επιθυμίες απάτης αποκαλεί τα πάθη και ο άγ.
Γρηγόριος ο Παλαμάς; «…ἀπεκδυσάσθω μέν τόν παλαιόν ἄνθρωπον, τόν
φθειρόμενον ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς ἀπάτης, αἵτινές εἰσι μέθη, πορνεία μοιχεία,
ἀκαθαρσία, πλεονεξία, φιλαργυρία, μῖσος, ὀργή, καταλαλιά καί πᾶν πάθος
πονηρόν». Σοφοκλέους Οικονόμου, Ομιλία ΝΕ’, 199. Πρβλ. Ανέστη Κεσελόπουλου,
Πάθη και αρετές στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αθήνα 1990 (3),
26.
62 «…ἐσάθρωσεν ἑαυτήν πάθεσι τῆς σαρκός δουλωθεῖσα καί τήν ἄλογον τοῦ
κόσμου συνήθειαν ἀσπασαμένη,…». ΜΚ1, 154, 3, 19. Πρβλ. Ν. Ματσούκα, Δογματική
και Συμβολική Θεολογία. Εισαγωγή στη Θεολογική Γνωσιολογία (Φιλοσοφική και
θεολογική βιβλιοθήκη 2), Θεσσαλονίκη 1985, 507: «Τα αρνητικά πάθη και το κακό υπό
όλες τους τις μορφές δεν είναι πράγματα, ούτε υλικά ούτε πνευματικά. Είναι σχέσεις
και έξεις προς ένα περιβάλλον που δεν εναρμονίζεται με τη ‘‘μνήμη του Θεού’‘».
63 1256Β

17