Page 9 - gaitanidis-hthos
P. 9
Στο πλαίσιο, κάθε φορά, μιας τέτοιας διαδικασίας, στη ροή του χρόνου αργά και
σταθερά φιλτράρεται το μουσικό υλικό (μέλος/λόγος) ως αποκύημα καλλιτεχνικού
έργου· έργο, το οποίο, εν τέλει αποκτά ιδιαίτερη θέση και αισθητική στον χώρο
της ομαδικής προφορικής δημιουργίας και συνεκδοχικά του λαϊκού και παραδο-
σιακού μουσικού πολιτισμού.
Ολοκληρωμένα ποιητικά κείμενα/τραγούδια, στη διάσταση αυτή, αποτελούν τα
ποικίλα τραγούδια: παραλογές, ιστορικά, ακριτικά, υμνητικά, εγκωμιαστικά κ.ά..
Τα ενιαία αυτά ποιήματα/τραγούδια (ως προς το περιεχόμενο, το μύθο και το είδος
τους αλλά και ως αντιπαραβολή τους προς το απλό δίστιχο) αποτελούν σημεία ε-
4
ξέτασης του Πάνου Λαμψίδη . Στο άρθρο του: Δημοτικά τραγούδια του Πόντου,
κάνει ιδιαίτερη αναφορά για το ποίημα/τραγούδι και το δίστιχο αντίστοιχα λέγο-
ντας:
«[…] ο μύθος δεν κατασκευάζεται, δεν στήνεται, σαν προέκταση ε-
νός περιστατικού ή ενός επεισοδίου, που κρέμεται και εξαρτάται α-
πό το στήριγμα που του παρέχουν οι λέξεις αλλά υπάρχει αυτού-
σιος και αυτοδύναμος μέσα στην γέννα του τραγουδιού, μέσα στο
φύ-εσθαί του, στη φύτρα του. […] Τα δίστιχα ανήκουν στο γένος
των «τραγουδιών» αλλά όχι στο είδος του τραγουδιού. Το τραγούδι
είναι ένα ολοκληρωμένο είδος έργου με αρχή και τελείωση, ενώ το
δίστιχο ζει μόνο μέσα στις λέξεις, στερημένο από μύθο και λόγο.
Το δίστιχο είναι σκάρωμα, το τραγούδι είναι ποίημα»
Ο Πάνος Λαμψίδης πολύ εύστοχα διακρίνει την έννοια του δίστιχου, ως μία επι-
νόηση, έναν αυτοσχεδιασμό με νοηματική αυτοτέλεια, από την έννοια του ποιήμα-
τος/τραγουδιού. Πιο συγκεκριμένα, ποιήματα/τραγούδια, όπως παραπάνω αναφέρ-
θηκαν, στη μουσική των Ελλήνων του Πόντου νοούνται κυρίως τα ποιητικά κείμε-
να με ενιαίο περιεχόμενο όπως είναι οι παραλογές: «Τη τρίχας το γεφύρι», «Ο
Γιάννες ο μονόγιαννες», «Χαμόμηλον», τα ακριτικά: «Ακρίτας όντες έλαμνεν»,
«Ακρίτας κάστρον έχτιζεν», «Τον Μάραντον χαρτίν έρθεν» και ορισμένα ιστορι-
4 Π. Λαμψίδη, Δημοτικά τραγούδια του Πόντου, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών,
Αρχείον Πόντου, 1960 - παράρτημα 4
8
