Page 5 - karabelia-euagrios-ΟΚ

d’ÉvagrelePontiqueetl’histoiredel’origénismechezleGrecsetchezleSyriens[Τα
«Γνωστικά Κεφάλαια» του Ευάγριου Ποντικού και η ιστορία του ωριγενισμού στους
22
Έλληνες και Σύριους] . Ο Guillaumont υποστηρίζει ότι «το έργο του Ευαγρίου και
ειδικά τα Γνωστικά Κεφάλαια …που συγγράφηκαν μέσα στο άμεσο περιβάλλον των
Ωριγενιστών μοναχών και ακριβώς στα χρόνια που προηγήθηκαν της εκστρατείας τού
Θεοφίλου εναντίον εκείνων των μοναχών, είναι, στη μορφή που μας τα παραδίδει η
ακέραια συριακή μετάφραση [εδώ εννοεί την S₂], ένα πειστήριο μεγάλης αξίας για τη
23
γνώση του ωριγενισμού που καταδικάστηκε το 400» . Γι’ αυτό και καταλήγει στο
συμπέρασμα ότι «δεν μπορούμε, επομένως, να εκτιμήσουμε τι ήταν ο ωριγενισμός τού
τελευταίου τετάρτου του Δ΄ αιώνα χωρίς να λάβουμε υπόψη, και σε πρώτη θέση, το
24
έργο τού Ευαγρίου» . Για τον Guillaumont «το έργο τού Ευαγρίου μαρτυρεί ότι ο
ωριγενισμός των μοναχών τής Νιτρίας, μακράν του να είναι μόνο μια χίμαιρα
γεννημένη από τη μνησικακία τού πατριάρχη Θεοφίλου, υπήρχε πράγματι και δεν
περιοριζόταν μόνο σε κάποιου τύπου πλατωνικό θαυμασμό για τον Ωριγένη·
υποχρεώνει να δεχτούμε ότι αυτοί οι μοναχοί δεν διάβαζαν μόνο τα βιβλία του, αλλά,
κατά το υπόδειγμα της σχολής του, επιδίδονταν σε διαλογισμούς που αναμφίβολα
ξεπερνούσαν τα όρια της ορθοδοξίας και ίσως και τους τολμηρότερους στόχους τού
25
αλεξανδρινού δασκάλου» .
Antoine Guillaumont: Ποιος είναι ο Ευάγριος ο Ποντικός;

Ποιος είναι λοιπόν σύμφωνα με τη γνώμη του AntoineGuillaumontο Ευάγριος
ο Ποντικός; Η ολοκληρωμένη άποψη που έχει για το πρόσωπο και το έργο του
Ευαγρίου του Ποντικού έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία. Και αυτό, γιατί αν και
το έργο του είναι γνωστό στην επιστημονική κοινότητα, είθισται κάποιοι από τους
ερευνητές να εστιάζουν στο συμπέρασμα της επιστημονικής μελέτης του για να
στηρίξουν απόψεις, με τις οποίες ο ίδιος ο Guillaumont σε καμία περίπτωση δεν θα
συμφωνούσε. Παρουσιάζουν λοιπόν τον Ευάγριο ως τον πλατωνιστή Ευάγριο, τον
ειδωλολάτρη, αυτόν που παρασύρθηκε από τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του,
που στη μυστική του θεολογία προβάλλει αποκλειστικά και μόνο το στοιχείο του νου
και γι’ αυτό προωθεί μια νοησιαρχική πνευματικότητα, και άλλα παρεμφερή. Αυτό
συμβαίνει γιατί, αποδεχόμενοι το αποτέλεσμα του έργου του, προβαίνουν σε δικές
τους ερμηνευτικές προσεγγίσεις, οι οποίες δεν αδικούν μόνο τον Ευάγριο αλλά και
τον AntoineGuillaumont. Βεβαίως, ήδη από την Εισαγωγή του ξεκαθαρίζει ότι
«προτιθέμεθα, στο παρόν βιβλίο, να μελετήσουμε μόνο τις σχέσεις που παρουσιάζει η
διδασκαλία των Γνωστικών Κεφαλαίων με εκείνη που κατηγορήθηκε ως ωριγένεια
κατά την πρώτη έριδα των τελών του Δ΄ αιώνα, καθώς και με εκείνη που
καταδικάστηκε ως τέτοια το 553 από τους Πατέρες της Ε΄ Οικουμενικής Συνόδου, που
συγκεντρώθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Ελπίζουμε να δείξουμε πόσο στενές είναι

22 Βλ. A. Guillaumont, Les “Képhalaia Gnostica” d’Évagre le Pontique et l’histoire de l’origénisme
chez le Grecs et chez le Syriens, Paris 1962.
23 Βλ. A. Guillaumont, ό.π.,σ. 120.
24 Βλ. A. Guillaumont, ό.π.,σ. 121.
25 Βλ. A. Guillaumont, ό.π.,σ. 120.

5