Page 6 - karabelia-euagrios-ΟΚ

αυτές οι σχέσεις: ο Ευάγριος είναι ένας απαράμιλλος και εξαιρετικά πολύτιμος
μάρτυρας του ωριγενισμού· ακόμη περισσότερο, το έργο του πήρε αποφασιστικό μέρος
στην εξέλιξη αυτής της αίρεσης, από τα τέλη του Δ΄ αιώνα ως τα μέσα του ΣΤ΄ αιώνα,
σε σημείο που ο ωριγενισμός που καταδικάστηκε το 553 να εμφανίζεται, κατ’ ουσίαν,
26
ως η διδασκαλία των Γνωστικών Κεφαλαίων» . Ωστόσο, παρόλες αυτές τις αυστηρές
διατυπώσεις και διαπιστώσεις ο Guillaumont δεν φτάνει ποτέ στην απόρριψη της
προσφοράς του Ευαγρίου τόσο στην ορθόδοξη ανατολική όσο και στη δυτική
θεολογία.

Το επίμαχο λοιπόν ερώτημα παραμένει: ποιος είναι ο Ευάγριος ο Ποντικός
σύμφωνα με τον AntoineGuillaumont; Σύμφωνα λοιπόν με τη γραφίδα του ο
Ευάγριος ο Ποντικός, έχοντας σπουδάσει στην σχολή των Καππαδοκών, του
Βασιλείου Καισαρείας και του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, αφού εκάρη στη
συνέχεια μοναχός στην έρημο της Νιτρίας, στην Αίγυπτο, άφησε ένα έργο που
καταλαμβάνει θέση ανάμεσα στα πιο στιβαρά και πρωτότυπα του Δ΄ αιώνα. Γι’ αυτό
και υποστηρίζει πως η επίδραση του Ευαγρίου σε Ανατολή και Δύση είναι
27
αναμφισβήτητη . Αναγνωρίζει ότι στη σχολή του αγίου Βασιλείου και κυρίως σ’
εκείνη του αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, ο Ευάγριος μυήθηκε στο έργο του
Ωριγένους, καθώς στα Άννισα, γύρω στο 358, ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος έχοντας
διαβάσει με προσήλωση και θέρμη τα βιβλία του Ωριγένους, συνέθεσαν τη διάσημη
Φιλοκαλία τους. Στόχος τους ήταν να δείξουν πως οι Αρειανοί είχαν κατανοήσει
λανθασμένα τον αλεξανδρινό δάσκαλο που επικαλούνταν. Μέσα από τους δασκάλους
του αυτούς διδάχθηκε, και κυρίως τον Γρηγόριο, μαζί με την εχθρότητά τους προς
τον Αρειανισμό, τον θαυμασμό τους για το έργο του Ωριγένους. Έτσι η διάκριση
μεταξύ φύσεως και σοφίας του Δημιουργού, που οδηγεί τον Ευάγριο στη διαπίστωση
«οποία η τρέλα αυτών που υποστηρίζουν πως γνωρίζουν τη φύση του Θεού!», δεν
28
υπάρχει αμφιβολία πως κατευθύνεται εναντίον του ευνομιανού ορθολογισμού .
Όπως παρατηρεί ο AntoineGuillaumont «Η πρώτη κατηγορία που διατύπωσε ο
Επιφάνιος εναντίον τού Ωριγένους ήταν ότι υπέταξε τον Υιό στον Πατέρα και, εκ
τούτου, υπήρξε ο πατέρας τού αρειανισμού. Άσχετα με το αν αυτή η κατηγορία σ’ ό,τι
αφορά στον Ωριγένη είναι βάσιμη ή όχι, μπορούμε να βεβαιώσουμε ότι, στον Ευάγριο,
δεν υπάρχει κανένα ίχνος κάποιας υποταγής τού Υιού, ή Λόγου, στον Πατέρα: η
Τριαδολογία τού Ευαγρίου φαίνεται εντελώς ικανοποιητική για την ορθοδοξία. Ακόμη
περισσότερο, υπάρχει στα έργα του μια τοποθέτηση πολύ ξεκάθαρη εναντίον τής
μορφής που ενεδύθη στα χρόνια του ο αρειανισμός, εκείνης των Ανομοίων, και εντελώς
29
ειδικά εναντίον τού Ευνομίου» . Ο Ευάγριος φαίνεται, λοιπόν, να αντιτίθεται στον
αρειανισμό εξίσου με τους ορθόδοξους θεολόγους και αναμφίβολα το ίδιο συνέβαινε
με τους Ωριγενιστές του καιρού του. Εξάλλου είναι γνωστό ότι οι «Μακροὶ

26 Βλ. A. Guillaumont, ό.π.,σ. 43.
27 Βλ. A. Guillaumont, ό.π., σ. 15, υποσημείωση 1.
28 Βλ. A. Guillaumont, ό.π., σ. 50, υποσημείωση 11.
29 Βλ. A. Guillaumont, ό.π,σ. 118.

6