Page 16 - mantzaridis_ploutosftoxeia

ἐκμεταλλεύσεως τῶν ἀδυνάτων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν προωθεῖται ἡ

περαιτέρω ἐξαθλίωση τῶν πτωχῶν καὶ ἐπιταχύνεται ἡ συσσώρευση
τοῦ πλούτου στὰ χέρια τῶν πλουσίων. Τέλος ὅλα αὐτὰ συνδέονται μὲ
τὴν ὑποβάθμιση τοῦ πνευματικοῦ ἐπιπέδου καὶ τῆς ἠθικῆς ζωῆς τῆς

κοινωνίας.
Μέσα στὴν προοπτικὴ αὐτὴν ἐνισχύεται καὶ ἡ τάση τῶν
ἀνθρώπων γιὰ ἀναζήτηση εὔκολου κέρδους μὲ κάθε τρόπο. Καὶ ἡ

ἀναζήτηση αὐτὴ δὲν ὑλοποιεῖται βέβαια ὡς ἁπλὴ οἰκονομικὴ
διαδικασία, ἀλλὰ διαμορφώνεται μέσα στὸ γενικότερο πνεῦμα τῆς

ἐποχῆς καὶ ἐκδηλώνεται μὲ σοβαρὲς κοινωνικές, ἠθικὲς καὶ
πνευματικὲς ἐκτροπές. Ἔτσι ἡ ἄμβλυνση τῶν ἠθικῶν κριτηρίων καὶ ἡ
παράλυση τῶν ἠθικῶν ἀναστολῶν, ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν ἐποχή

μας, διευκολύνουν τὴν προσφυγὴ στὴν ἀδικία, τὴν ἀπάτη, τὴν βία, τὸ
ἔγκλημα, τὴν διαπλοκή, τὴν διαφθορά, τὴν κατασπατάληση τοῦ

φυσικοῦ πλούτου, ὅπως καὶ σὲ ὁποιοδήποτε ἄλλο ἀθέμιτο μέσο γιὰ
οἰκονομικὰ κέρδη.
Πρέπει μάλιστα νὰ τονισθεῖ ὅτι οἱ συνέπειες τῶν φαινομένων

αὐτῶν δὲν περιορίζονται στὸ παρόν, ἀλλὰ ἐπηρεάζουν ἀρνητικὰ καὶ
τὸ μέλλον. Οἱ σπατάλες ποὺ ἔγιναν μέχρι σήμερα, ὅπως καὶ οἱ
σπατάλες ποὺ γίνονται τώρα, εἴτε στὸ οἰκονομικὸ εἴτε στὸ οἰκολογικὸ

ἐπίπεδο, δὲν ζημιώνουν μόνο τὴν κοινωνία τοῦ παρόντος ἀλλὰ καὶ
τὶς κοινωνίες τοῦ μέλλοντος. Ὅπως εὔστοχα σημειώνει ἐπιφανὴς
σύγχρονος οἰκονομολόγος, «τὸ παρελθὸν καταβροχθίζει τὸ

54
μέλλον» .
Ἀλλὰ καὶ τὰ «τυχερὰ παιχνίδια», ποὺ διαδόθηκαν στὴν ἐποχή μας

εὐρύτατα, προσέλαβαν δραματικὲς διαστάσεις. Ἡ ἐμπλοκὴ σὲ αὐτὰ
καταλήγει συχνὰ σὲ ἀκατανίκητη ἐξάρτηση, ποὺ ὁδηγεῖ ὣς τὴν
αὐτοκτονία. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι στὰ μεγάλα καζίνο, ὅπου

παίζονται καὶ τὰ μεγαλύτερα χρηματικὰ ποσά, δὲν ὑπάρχουν
συνήθως παράθυρα, γιὰ νὰ χάνεται ἡ αἴσθηση τοῦ χρόνου καὶ νὰ

παρασύρεται ὁ παίκτης στὴν παράταση τοῦ παιχνιδιοῦ. Ἐξάλλου οἱ
συναλλαγὲς δὲν πραγματοποιοῦνται μὲ χρήματα ἀλλὰ μὲ «μάρκες»,

e
54 . «Le passé dévore l’avenir». Th. Piketty, Le capital au xxı siècle, Seuil Paris 2013, σ. 942.

15