Page 11 - tsiolakidis_klimaka

στρέφει τις ίδιες τις δυνάμεις του ανθρώπου εναντίον του καθιστώντας τον
12
θύμα των ιδιοτήτων του . Η υπερηφάνεια παρουσιάζεται στις ποικίλες
αποχρώσεις της πνευματικής πτώσης που εντοπίζονται στην οργή, την
κατάκριση, το θυμό, το φθόνο και ένα πλήθος ακόμη συμπτωμάτων
βλαπτικών για την ψυχή με αποκορύφωμα την απώλεια της λογικής.
Επίσης μπορεί να κρύβεται πίσω από ταπεινόσχημα αιτήματα.

Όλοι οι τύποι εμπαθούς συμπεριφοράς αποτελούν την παθολογική
κατάληξη των ψυχικών κινήσεων. Στα παθολογικά αποτελέσματα τους
όταν εντοπίζεται η παράμετρος της δαιμονικής επίδρασης στον άνθρωπο,
αποκαλύπτεται πως τα αίτια της επίδρασης δεν είναι φυσιοκρατικά, αλλά
ότι έχουν πνευματική προέλευση. Στην πατερική γραμματεία τα πάθη δεν
είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά εμπλέκονται αμοιβαίως και
αλληλοτροφοδοτούνται. Επιπλέον ενεργοποιούνται από τους πειρασμούς
που τα συνοδεύουν αφορώντας τόσο την ψυχή όσο και το σώμα. Στη
συνέχεια η παράθεση των παθών που ακολουθεί είναι εμπνευσμένη από
13
τη σκέψη του Jean Claude Larchet .
Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης τονίζει ότι υπάρχει ενεργή σχέση
μεταξύ της υπερηφανείας και του πάθους της κενοδοξίας στο απώτατο
όριο του οποίου εντοπίζεται η αφετηρία της πρώτης. Η πολύπτυχη
μορφολογία των εμπαθών καταστάσεων απεικονίζεται εναργώς και στον
τρόπο με τον οποίο εκφράζεται η κενοδοξία με τη διαστροφή των έμφυτων
και επίκτητων ιδιοτήτων του προσώπου. Καθώς η σκληρή ουσία της είναι η
επίδειξη, η υποκρισία και η ιδιοτέλεια, μεριμνά για την εξωτερική εικόνα,
τρέφεται από την έκφραση της θετικής γνώμης των άλλων, αποζητά
συνεχώς την επιβεβαίωση, την κολακεία, αναζητεί τα μεγαλεία,
διακατέχεται από πνεύμα υψηλοφροσύνης και όταν εισπράξει τα
ποθούμενα δίνει βήμα στην υπερηφάνεια. Λανθάνει επίσης στην
αυτομεμψία καθώς κάθε πράξη της προέρχεται από φαύλα κίνητρα,
στερούμενη ριζικά το στοιχείο της αυθεντικότητας. Πρόκειται για
μεταμφιεσμένη έκφραση συναισθημάτων που πλήττει κυρίως όσους έχουν
φυσικά χαρίσματα. Πληροί τόσο τις προϋποθέσεις του φανταστικού εγώ με
14
μία σειρά ταυτίσεων, όσο και του ναρκισσιστικού συμπλέγματος που
ανιχνεύεται στο φόβο της απόρριψης, καθώς εμφορείται από τη διάθεση
αυτοπροβολής και ουσιαστικά από το όραμα της επικράτησης. Υπάρχει

ακόμα μία παράδοξη εκδήλωση της κενοδοξίας που ωθεί τον άνθρωπο να

12 «Ο υπερήφανος μοναχός δεν χρειάζεται δαίμονα, διότι γίνεται πλέον ο ίδιος δαίμων και
εχθρός του εαυτού του». Κλίμαξ, ό.π., ΚΒ΄,25.
13 Βλ. Σχετικά Jean Claude Larchet, Η θεραπευτική των πνευματικών νοσημάτων-Εισαγωγή
στην ασκητική παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Μτφρ: Χρίστος Κούλας
τόμος Α΄ εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2008
14 Διότι αποτελεί φυγή από το συναίσθημα.

10