Page 6 - tsiolakidis_klimaka

προϋποθέσεις που καθορίζουν την πορεία του ασκητικού αγώνα και την
αλήθεια της πνευματικής ζωής ως τέτοιας και απαντούν στους λόγους περί
υπακοής, μετάνοιας, μνήμης θανάτου και χαροποιού πένθους. Από τον
όγδοο έως τον εικοστό έκτο λόγο η θεματολογία των κειμένων αναφαίρεται
στη διαστροφή της φυσικής κινήσεως της ψυχής από την επικράτηση των
αρνητικών παθών και μαζί με την περιγραφή των παθών και τις αιτίες που
τα προκαλούν, αναπτύσσεται παράλληλα η διδασκαλία για τις αντίστοιχες
αρετές που πρέπει να κατακτήσει ο αγωνιζόμενος ἀνθρωπος, ώστε να
υπερβεί τις αμαρτωλές παρορμήσεις και να φθάσει στην απάθεια. Στον
εικοστό έκτο λόγο σκιαγραφούνται οι αφορμές των παθών, αναφέρονται
λογισμοί και αρετές, ενώ δίδεται βαρύτητα στη διαυγή διάκριση τους μέσα
από την εξέταση των συνθηκών και γεγονότων εντός των οποίων
φανερώνονται. Οι τέσσερις τελευταίοι λόγοι ιστορούν και προβάλλουν
τους καρπούς τους οποίους δρέπουν όσοι πετυχαίνουν την απαλλαγή από
τα ψυχοκτόνα πάθη και τελικά τη λύτρωση, γεγονός που αποτυπώνεται
στην κατάκτηση της ησυχίας, της μακαρίας προσευχής και της εν Θεώ
απάθειας, όρια στα οποία επισφραγίζεται η πορεία της ευρισκόμενης στην
κορυφή της Κλίμακας πνευματικής ωριμότητας και συμπληρώνεται από τη
μέθεξη των άκτισων ενεργειών του Θεού.

Σε ό,τι αφορά τη γλώσσα πέραν της καλλιέπειας και της
ποιητικότητας που τη χαρακτηρίζει πρόσθετο στοιχείο αποτελούν οι
καθαρές, σαφείς και με ακρίβεια δεικτικές διατυπώσεις. Άλλα γνωρίσματα
αφορούν την απουσία μακρολογίας και πλατειασμών, ενώ η γεμάτη
περιεκτικότητα βραχυλογία, η ορθοέπεια και η εικονοπλαστικές
περιγραφές που διατρέχουν όλο το βιβλίο σε συνδυασμό με την
αποφθεγματικότητα, κάνουν το λόγο μεστό νοημάτων και ενίοτε
αινιγματικό. Ιδιαίτερα η διήγηση εικονίζει τη λειτουργία των πνευματικών
νόμων και ο λόγος μεταφέρει «το βίωμα του ιερού, το οποίο είναι από τη
5
φύση του άρρητο και κατ’ ουσίαν αμφίσημο» , πράγμα που επιβάλλει
διακριτική ερμηνευτική προσέγγιση. Επίσης ο εμπλουτισμός των κειμένων

περιλαμβάνει παρομοιώσεις και προσωποποιήσεις (οι οποίες ειδικά στην
6
περιγραφή των παθών έχουν μια λεπτή λειτουργία) , αλλά και σχήματα

5 Βλ. ΜΑΡΙΟΥ Π. ΜΠΕΓΖΟΥ,ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ & ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΗΓΟΡΗ, ΑΘΗΝΑ
2011, σ.275.
6 «Η προσωποποίηση επιτρέπει σε κάποιον να νιώσει σαν να μάχεται ένα φυσικό
εχθρό που μερικές φορές ίσως είναι ευκολότερο από το να παλεύει ένα άγνωστο
άγχος. Το άγνωστο συχνά προκαλεί περισσότερο φόβο από το γνωστό και σε
πολλές περιπτώσεις αυτή η υπερφυσική αναγνώριση ίσως είναι χρήσιμη.» Βλ.
George Tsakiridis, Evagrius Ponticus and Cognitive Scieence, A Look at Moral Evil and
Thoughts, Eugene 2010, σσ. 111-112.

". This personification allows one to feel as if they are battling a physical
enemy, which at times may be easier than figthing an unknown anxiety. The

5