Page 9 - mantzaridis_polemos

Ἡ στενὴ συνεργασία τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸ κράτος ἄμβλυνε τὴν

σαφὴ ἀντίθεσή της πρὸς τὸν πόλεμο, ἐνῶ ταυτόχρονα ἐπηρέασε τὸ

κράτος μὲ τὸ εἰρηνοποιὸ πνεῦμα της. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ ἡ

συνεργασία Ἐκκλησίας καὶ κράτους δὲν κατέλυσε τὰ ὅρια τῶν δύο

περιοχῶν οὔτε ὁδήγησε τὴν Ἐκκλησία στὴν ἐγκατάλειψη τῶν ἀρχῶν

της. Ὅταν ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκᾶς (963-

969) ζήτησε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία νὰ ἀναγνωρίζονται ὡς μάρτυρες οἱ

στρατιῶτες ποὺ σκοτώνονται στοὺς πολέμους, τὸ αἴτημά του δὲν

ἔγινε ἀποδεκτό. Τὸ σκεπτικό, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ ἄλλοι

γύρω ἀπὸ αὐτὸν ἀπέρριψαν τὸ αἴτημα τοῦ αὐτοκράτορα, ἦταν τὸ

ἑξῆς: «Πῶς θὰ μποροῦσαν νὰ θεωρηθοῦν ὡς μάρτυρες ἢ ἰσότιμοι

πρὸς τοὺς μάρτυρες αὐτοὶ ποὺ σκοτώνουν καὶ σκοτώνονται στοὺς

πολέμους, τὴν στιγμὴ ποὺ οἱ θεῖοι κανόνες τοὺς ὑποβάλλουν σὲ

ἐπιτίμιο καὶ τοὺς ἐμποδίζουν γιὰ τρία χρόνια νὰ προσέλθουν στὴ

21
θεία Κοινωνία» ;
Γενικὰ μπορεῖ νὰ λεχθεῖ ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀγκαλιάζοντας ὅλα τὰ

ἐπίπεδα τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς ἀκολούθησε τὴν ἀκόλουθη τακτική:

Ἐνῶ στὸ πρωτογενὲς ἐπίπεδο τῶν προσωπικῶν σχέσεων

καταδίκασε ἀπόλυτα καὶ κατηγορηματικὰ τὴν βία καὶ τὸν φόνο, στὸ

δευτερογενὲς ἐπίπεδο τῶν θεσμῶν τήρησε κατ’ οἰκονομίαν

διαλεκτικὴ στάση. Ἀπὸ τὴν μιὰ μεριὰ καταδίκασε τὸν πόλεμο καὶ

21 . Βλ. Ἰω. Ζωναρᾶ, Ἐπιτομὴ ἱστοριῶν 26,25,22-3: «Πῶς ἂν οἱ ἐν πολέμοις ἀναιροῦντες
καὶ ἀναιρούμενοι λογίζοιντό τισι μάρτυρες ἢ τοῖς μάρτυσιν ἰσοστάσιοι, οὓς οἱ θεῖοι
κανόνες ὑπὸ ἐπιτίμιον ἄγουσιν, ἐπὶ τριετίαν, τῆς φρικώδους καὶ ἱερᾶς αὐτοὺς
ἀπείργοντες μεταλήψεως»;

8