Page 5 - mantzaridis_polemos

ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος ὁ Μεδιολάνων παραπέμποντας στὸ παράδειγμα

τοῦ Μωυσῆ ποὺ ὑπερασπίστηκε στὴν Αἴγυπτο τὸν κακοποιούμενο

11
Ἰσραηλίτη , ὅποιος δὲν καταπολεμᾶ τὴν ἀδικία ποὺ γίνεται στὸν
πλησίον του, ἐνῶ μπορεῖ, βρίσκεται στὸ ἴδιο κρίμα μὲ αὐτὸν ποὺ τὴν

πραγματοποιεῖ . Καὶ ὁ ἱερὸς Αὐγουστίνος, μολονότι δὲν ἀποδέχεται
12

τὴν ὕπαρξη δίκαιων πολέμων, κατανοεῖ τοὺς λόγους ποὺ

δικαιολογοῦν τὴν διεξαγωγή τους γιὰ τὴν ὑπεράσπιση ἀδικούμενων

λαῶν .
13
Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ δὲν ἀφήνει περιθώρια γιὰ δικαίωση

τοῦ πολέμου. Καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν παρουσίασε ποτὲ διδασκαλία γιὰ

«δίκαιο πόλεμο», γιατὶ ὁ πόλεμος ἔχει πάντοτε στὴν βάση του

κάποια ἢ κάποιες ἀδικίες. Ἀναγκάστηκε ὅμως νὰ ἀνεχθεῖ κατ’

οἰκονομίαν ὡς «ἔλαττον κακὸν» τὸν ἀμυντικὸ πόλεμο, στὸν ὁποῖο

καταφεύγει ἐξανάγκης ὁ προκαλούμενος ἢ ἀδικούμενος καὶ

καταδυναστευόμενος, προκειμένου νὰ περισώσει σπουδαιότερα

πράγματα. Παρόλα αὐτὰ τὸ «ἔλαττον κακὸν» ἐδῶ εἶναι πολὺ

σχετικό. Στὴν πραγματικότητα δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἁμαρτία

ἀπὸ τὸν πόλεμο, γιατὶ αὐτὸς σχεδὸν ἀνεξαιρέτως παρασύρει ὅλους

σὲ ἠθικὴ συμμετοχὴ στοὺς φόνους . Ὅλοι ἐπιθυμοῦν ἀπὸ τὴν
14

πλευρά τους τὴν νίκη. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅσοι ἀκόμα δὲν φονεύουν

συνευδοκοῦν γιὰ τοὺς φόνους σὲ βάρος τῶν ἀντιπάλων. Τὸ

11 . Βλ. Ἔξοδ. 2,11 κ.ἑ.
12 . Βλ. Ἀμβροσίου Μεδιολάνων, De officiis ministrorum I, 36,178, PL 16,81C.
13 . Βλ. Αὐγουστίνου Ἱππῶνος, De civitate Dei 4,15, PL 41,124.
14 . Βλ. Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ὀψόμεθα τὸν Θεὸν καθώς ἐστι, σ. 146.

4