Page 20 - milenkovits-palamas

κτιστή συμμετοχή στο πνεύμα του Θεού. Το σώμα είναι τιμωρία της ψυχής, το οποίο
25
όμως κατά τα έσχατα θα λάβει μία άυλη μορφή, ανάλογη αυτής των αγγέλων .

Στον ησυχασμό η πλατωνίζουσα αυτή θεώρηση καταδικάζεται τελείως. Ο
Γρηγόριος Νύσσης ανατρέπει την θεωρία ότι ο νούς του ανθρώπου είναι συγγενής

με τον Θεό, υποστηρίζοντας ότι ο νούς και η ψυχή είναι κτιστά δημιουργήματα, ενώ
ο Θεός άκτιστος. Η απόσταση που τους χωρίζει είναι τεράστια, όμως με την μετοχή

και την ένωση όλου του ανθρώπου με τον Θεό σμικρύνεται. Ο Μάξιμος Ομολογητής

αμφισβητεί ότι η ψυχή μόνη ή το σώμα μόνο ή ίσως και τα δύο μαζί αποτελούν την

ουσία του ανθρώπου και δέχεται ότι ο άνθρωπος είναι κατά χάρι το «όλον αυτού»,
26
ως τόπος του κτιστού και ακτίστου είναι .

Κατά τον Γρηγορίο Παλαμά τα συναισθήματα και οι επιθυμίες αποτελούν το

παθητικό μέρος της ψυχής κατά την κοινωνία με τον Θεό. Δεν σκεπτόμαστε μόνο

τον Θεό, αλλά τον αγαπούμε, τον επιθυμούμε και μετέχουμε μαζί του. Το σώμα

διαθέτει πνευματικές διαθέσεις, μπορεί δηλαδή να πνευματοποιηθεί ως αγιασμένο

δημιούργημα του Θεού και να συνενωθεί με την ψυχή και ως εκ τούτου η ένωση με

τον Θεό να είναι ένωση καρδιακή, νοερά και σωματική. Τα πάθη δεν θα

εξαλειφθούν αλλά θα μεταμορφωθούν με την χάρη του Αγίου Πνεύματος, έτσι ώστε

να ενωθεί ο αληθινός άνθρωπος μετά του αληθινού Θεού . Αυτό μπορεί να
27
επιτευχθεί κατά δύο τρόπους ανόδου προς το Θεό. Η πρώτη ανάβαση γίνεται με τον

νου, την οποία ο Παλαμάς ονομάζει φανταστική, μη αληθινή και με φανταστικά

25 Λουδοβίκος, ό. π., σ. 587.
26 Π. Ν. Λουδοβίκος, «Η έκσταση ως κάθοδος. Το παλαμικό υπόβαθρο της θεολογίας του
Γέροντος Σωφρονίου», στο Γέροντας Σωφρόνιος ο Θεολόγος του ακτίστου φωτός, Πρακτικά
Διορθοδόξου Επιστημονικού Συνεδρίου, Άγιον Όρος 2008, σ. 588.
27 Π. Ν. Λουδοβίκος, «Η έκσταση ως κάθοδος. Το παλαμικό υπόβαθρο της θεολογίας του
Γέροντος Σωφρονίου», στο Γέροντας Σωφρόνιος ο Θεολόγος του ακτίστου φωτός, Πρακτικά
Διορθοδόξου Επιστημονικού Συνεδρίου, Άγιον Όρος 2008, σ. 590.

19