Page 4 - mantzaridis-axies
P. 4
προεκτάσεις. Όλα θεμελιώνονται στον άνθρωπο. Αυτό ισχύει και για την
θρησκευτική υπέρβαση, που έχει από την φύση της κτιστή προέλευση.
Ο κτιστός άνθρωπος αδυνατεί να εισδύσει στο άκτιστο. Αναγνωρίζει
κτιστές αξίες χρήσιμες για την προσωπική ζωή και την κοινωνική συμβίωση. Οι
αξίες αυτές συνήθως αυτονομούνται και λειτουργούν στην κοινωνική ζωή ως
αυτοαξίες ή μικρές θεότητες. Αυτές ικανοποιούν κάπως τον βαθύτερο πόθο του
ανθρώπου για το απόλυτο και το αιώνιο, αλλά στην πραγματικότητα τον
αποπροσανατολίζουν, γιατί τον εγκλωβίζουν και τον καθηλώνουν στην
προσκαιρότητα και την κτιστότητα. Κάτι παραπλήσιο επισημάνθηκε και για την
νεώτερη εκκοσμικευμένη Ευρώπη, σύμφωνα με το οποίο αυτή «δεν πάσχει από
αθεϊσμό αλλά από πολυθεϊσμό· δεν πάσχει από την έλλειψη θεών αλλά από
υπερβολικά πολλούς θεούς. Χάνοντας τον γνήσιο Θεό, αυτή ήθελε να χορτάσει
την πείνα της με τη δημιουργία πολλών ψευδών θεών, ειδώλων» .
4
Οι αυτονομημένες ανθρώπινες αξίες είναι επικίνδυνες όχι μόνο για την
πνευματική και την θρησκευτική, αλλά και για την ηθική και κοινωνική ζωή του
ανθρώπου, γιατί μεταλλάσσονται εύκολα σε μέσα αυτοδικαιώσεως και
αποπροανατολισμού. Η διττή αυτή λειτουργία των αξιών οφείλεται στον
απρόσωπο και κτιστό χαρακτήρα τους. Το κτιστό είναι πάντοτε σχετικό· ποτέ
δεν είναι απόλυτο. Πολύ περισσότερο βέβαια το κτιστό δεν μπορεί να
δημιουργήσει κάτι απόλυτο, εκτός από το φανταστικό. Αλλά και οι απόλυτες
αξίες, που ανάγονται στο άκτιστο, δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά, όταν
εκλαμβάνονται απρόσωπα. «Όπου δεν υπάρχει προσωπική μορφή του είναι, εκεί
5
δεν υπάρχει τίποτε το ζωνανό· εκεί δεν υπάρχει ούτε αγαθό ούτε πονηρό» .
Το καλό και το κακό, το ηθικό και το ανήθικο υπάρχουν πάντοτε σε σχέση
με τα πρόσωπα και την προαίρεσή τους. Όταν αυτά έχουν αγαθή προαίρεση, οι
αξίες λειτουργούν θετικά. Όταν όμως έχουν κακή προαίρεση, λειτουργούν
αρνητικά, ακόμα και όταν εμφανίζονται με θετικό πρόσημο. Έτσι πολλές αξίες
που διαμορφώθηκαν μακροχρόνια με την επίδραση του Χριστιανισμού και
αποχωρίστηκαν βαθμηδόν από την πνευματική βάση τους, αλλοτριώθηκαν,
βραχυκυκλώθηκαν και ευτελίστηκαν. Λησμονήθηκε το πραγματικό
περιεχόμενο και ο σκοπός της υπάρξεώς τους και καθηλώθηκαν στην ρευστή
και εφήμερη εγκοσμιότητα· εκκοσμικεύθηκαν.
4 Ιουστίνου Πόποβιτς, Φιλοσοφικοί κρημνοί, Ι. Μ. Χιλανδαρίου, σ. 222.
5 Αρχιμ. Σωφρονίου, Περί προσευχής, Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου,Έσσεξ Αγγλίας 2009, σ. 162.
3
3
