Page 6 - zaimis-areios

9
Διονυσίου και Αντιοχείας Παύλου του Σαμοσατέα, αλλά δεν είχαν βρει μεγάλη απήχηση στο
σώμα της Εκκλησίας και αντιμετωπίσθηκαν χωρίς σοβαρές δυσκολίες.

Σε αντίθεση με τις πιο πάνω διδασκαλίες, η αιρετική διδασκαλία του πρεσβυτέρου της

εκκλησίας της Αλεξανδρείας Αρείου προκάλεσε μακροχρόνιες έριδες, παρά το γεγονός ότι
10
αρκούσε για την εξουδετέρωση της η προσθήκη της λέξης ομοούσιος σε ένα παλαιότερο
βαπτιστήριο σύμβολο της τοπικής εκκλησίας Καισαρείας της Παλαιστίνης. Πράγματι ο
Αρειανισμός, παρά τον κοινότυπο χαρακτήρα του πυρήνα και της θεμελίωσης της διδασκαλίας

ο
του, απασχόλησε την Εκκλησία κατά τον 4 αιώνα, ανέδειξε δε τις μεγάλες πατερικές μορφές
(Μ. Αθανάσιο, Μ. Βασίλειο, Γρηγόριο τον Θεολόγο, Γρηγόριο Νύσσης, Επιφάνιο Κωνσταντίας
κ.α.), χωρίς να έχει στις τάξεις του σημαντικούς θεολόγους εκτός από τον Ευνόμιο στην ύστερη

περίοδο των αρειανικών ερίδων.

Η απήχηση της μπορεί να ερμηνευτεί μόνο από τη σημασία του αμφισβητούμενου στοιχείου της

πίστης και οπωσδήποτε όχι από τη συστηματική θεμελίωση της αιρετικής διδασκαλίας.

ου
Άλλωστε, ο εισηγητής και οι κύριοι εκπρόσωποι του αρειανισμού μέχρι τα μέσα του 4 αιώνα
έγραφαν μόνο σύντομες επιλογές για το θέμα και απέφευγαν τη συγγραφή συστηματικών

εκθέσεων της διδασκαλίας τους, παρά το γεγονός ότι οι πατέρες της Εκκλησίας πλούτισαν με τα

έργα τους τη θεολογική παράδοση. Βεβαίως αξιοποιούσαν προγενέστερους θεολόγους όπως τον
Ωριγένη, τον Λουκιανό τον Σαμοσατέα κ.α., αλλά δεν ανέλαβαν αντιρρητικό αγώνα για την
11
αντιμετώπιση των μεγάλων πατερικών μορφών της Εκκλησίας .

Στα επόμενα κεφάλαια που ακολουθούν θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια σύντομη

12
παρουσίαση του βίου και της διδασκαλίας του Αρείου . Αρχικά θα παραθέσουμε στοιχεία που
συνθέτουν τον βίο του, θα παρουσιάσουμε το συγγραφικό του έργο και τι μας διασώζεται από
αυτό σήμερα, ενώ τέλος θα αναπτύξουμε τα θεολογικά του επιχειρήματα που συνέθεσαν τη

διδασκαλία του, τις πηγές που αυτά απορρέουν καθώς επίσης και την ορθόδοξη αντιμετώπιση
τους από τους πατέρες.

9 Στ. Γ. Παπαδόπουλου, Πατρολογία, τ. Α, Αθήνα 2000, σ. 443 – 455.
10 Αναλυτικά για τον όρο ομοούσιος βλ. Νικ. Γ. Ξεξάκη, Ορθόδοξος Δογματική, τ. Β’. Η Θεολογία του ομοουσίου,
εκδ. Έννοια, Αθήνα 2009, όπου και πλούσια βιβλιογραφία.
11 Βλ. Ιω. Φειδά, Εκκλησιαστική Ιστορίας, τ. Α’, σ. 377.
12 Αναλυτικά περί της διδασκαλίας του Αρείου βλ. Ηλ. Δ. Μουτσούλα, Η Αρειανική έρις και ο Άρειος. Μέρος Α’, Ο
Άρειος, τ. Α’, Αθήνα 1977.
5