Page 7 - zaimis-areios

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’: Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ

1. Ο βίος και η δράση του Αρείου

Ο Άρειος γεννήθηκε στη Λιβύη μεταξύ του 250 και 260 μ.Χ., αν και αρκετοί ερευνητές θεωρούν

13
πιθανή και τη δεκαετία του 270 . Σπούδασε πιθανόν στη σχολή της Αλεξανδρείας. Δεν
αποκλείεται να θέλησε να συμπληρώσει τη μόρφωσή του και στο άλλο σπουδαίο και μεγάλο

κέντρο της εποχής εκείνης, την Αντιόχεια. Ήταν κάτοχος αξιόλογης παιδείας με ιδιαίτερη

συμπάθεια προς την αριστοτελική φιλοσοφία. Εμφανίζεται στην εκκλησία της Αλεξανδρείας ως
πρεσβύτερος της μεγάλης ενορίας της Βαυκάλεως μαζί όμως με το πρόβλημα της αιρετικής του

διδασκαλίας σε ηλικία περίπου 60 ετών.

Η πρώτη σημαντική μνεία του ονόματός του συνδέεται με την εμπλοκή του στη διαμάχη μεταξύ
του αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Πέτρου (300 – 311) και του επισκόπου Λυκοπόλεως

14
Μελιτίου, εισηγητού του Μελιτιανού Σχίσματος , το έτος 306. Η διαφωνία μεταξύ τους
αφορούσε στο ζήτημα της μετάνοιας των πεπτωκότων. Ο Άρειος, αυστηρότατος, ζώντας ο ίδιος
ασκητικό βίο, τάχθηκε υπέρ του επίσης αυστηροτάτου Μελιτίου, με αποτέλεσμα να αποκοπεί

και από το σώμα της εκκλησίας της Αλεξανδρείας.

Ζητώντας συγγνώμη και εγκαταλείποντας το σχισματικό Μελίτιο, θα επιστρέψει στους κόλπους

της Εκκλησίας, κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του Αχιλλά (312 – 313). Μετά την ολιγόμηνη
πατριαρχία του τελευταίου, πατριάρχης εκλέγεται ο Αλέξανδρος (313 – 328). Από φθόνο για την

13 Παν. Κ. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τ. Γ’, εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 381.
14 Αίτιο του Mελιτιανού Σχίσματος ήταν η διαφωνία ως προς τον τρόπο αποδοχής των πεπτωκότων στους κόλπους
της Εκκλησίας που προέκυψε μεταξύ των Πέτρου Αλεξανδρείας και Λυκοπόλεως Μελιτίου στη διάρκεια του
εγκλεισμού τους στη φυλακή κατά το διωγμό του 305. Ο πρώτος είχε ταχθεί υπέρ της επιείκειας που η Εκκλησία
καθιέρωσε προοδευτικά, ενώ ο δεύτερος τάχθηκε υπέρ της αρχαίας αυστηρότητας. Μια αξιοσημείωτη άποψη για
το θέμα αυτό παραθέτει και ο Θεοδώρητος Κύρου ο οποίος, αποδίδει το Μελιτιανό Σχίσμα στη φιλαρχία του
Λυκοπόλεως, με τη φράση: «Οὐ τῆς καινῆς αἱρέσεως προστατεύειν, ἀλλὰ ταῦτα μὲν τῇ Ἐκκλησίᾳ φρονῶν, τὸ δὲ
τῆς φιλαρχίας εἰσδεξάμενος πάθος». Άλλωστε ο επίσκοπος Μελίτιος κατείχε την πρώτη θέση κατά την εθιμική
τάξη πρωτοκαθεδρίας των τοπικών Εκκλησιών της Αιγύπτου και όπως μας αναφέρει και ο Επιφάνιος, οι
πληροφορίες του οποίου προέρχονται από μελιτιανούς κυρίως κύκλους, «ἐδόκει δὲ καὶ Μελίτιος τῶν κατὰ τὴν
Αἴγυπτον προήκων καὶ δευτερεύων τῷ Πέτρῳ κατὰ τὴν ἀρχιεπισκοπήν, ὡς δι’ ἀντιλήψεως αὐτοῦ χάριν, ὑπ’ αυτὸν
δὲ ὦν καὶ ὑπ’ αὐτὸν τὰ ἐκκλησιαστικὰ ἀναφέρων». Σε συνδυασμό και με τις πληροφορίες του Μ. Αθανασίου η
σύγκρουση των δυο αντρών είχε ως βαθύτερο αίτιο αντικανονικές χειροτονίες επισκόπων από το Μελίτιο σε
χηρεύουσες επισκοπές. Περισσότερα βλ. Βλ. Ιω. Φειδάς, Εκκλησιαστική Ιστορία., σ.σ. 302 – 306 και Κων.
Καρακόλη, Η Εκκλησιολογία του Μεγάλου Αθανασίου, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 1968, σ. 118.
6