Page 7 - vasileiadis-katixisi

17
RousseauJ. J. Στο έργο του Αιμίλιος ο Rousseau αφενός αποδέχεται ότι ο
Θεός Δημιουργός έπλασε μόνο καλά δημιουργήματα, τα οποία

διαφθάρηκαν από τον άνθρωπο , αλλά αφετέρου ως προς την
18
θρησκευτική αγωγή είναι αρνητικός για δύο λόγους:

1. Τα παιδιά βλέπουν με την ψυχή και αυτό έχει ως συνέπεια να μην
μπορούν να συλλάβουν την ακατάληπτη θεία φύση.
2. Τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το άπειρο από το
19
πεπερασμένο.

20
FreudS. Ο Θεός είναι ο ανώτερος πατέρας . Έτσι κατά τον Freud, η
θρησκευτικότητα του ανθρώπου εδράζεται στην αδυναμία του ν’
αντιμετωπίσει τις εξωτερικές δυνάμεις. Ο Θεός είναι τιμωρός, απειλητικός
και παντοδύναμος πατέρας της παιδικής ηλικίας . Εξαιτίας της κριτικής
21

17. -----------, Μεταβαλλόμενες απόψεις σχετικά με την εκπαίδευση και τους μαθητές,
https://www.he.duth.gr/sharedhistories/index.php/contents/the-development-of-
education/reform-of-pedagogy/changing-views-on-learning-and-learners:<<O "Αιμίλιος"
ήταν ένας οδηγός για την ανατροφή των παιδιών και υπάρχουν ενδείξεις ότι πολλές
οικογένειες της ανώτερης και μεσαίας τάξης επιδίωξαν να αναθρέψουν τα παιδιά τους
σύμφωνα με τις αρχές που περιγράφονται στο βιβλίο.>>
18. Τζαβάρας Γ., Αξιώματα διαπαιδαγώγησης του μικρού παιδιού στον ‘Αιμίλιο’ του
Ρουσσώ, file:///C:/Users/user/Downloads/Ro.pdf:<<.... ο άνθρωπος είναι από τη φύση του
καλός· ότι γεννιέται με μια ακεραιότητα που δεν εμπεριέχει ούτε κακίες ούτε πλανερές
γνώμες, διότι αυτές εισάγονται βαθμιαία, επιδρούν ασυναίσθητα κι έχουν την ικανότητα να
αλλοιώνουν την αρχέγονη καλοσύνη διαφθείροντάς την. >>
19. Κογκούλης Β. Ι., Κατηχητική και Χριστιανική Παιδαγωγική, σ. 253: <<Τα επιχειρήματα
όμως του J. J. Rousseau μπορούν και να ερμηνευθούν και διαφορετικά. Ότι δηλαδή η
θρησκευτικότητα των παιδιών διαφέρει απ’ αυτήν των ωρίμων.>>
20. Καραμάτσκος Δ., Τα αισθήματα ενοχής ως βάση της θρησκείας κατά τον Freud,
http://karamatskos.blogspot.com/2012/01/freud.html:<<Διαπιστώνει λοιπόν ο Freud μια
συνάρτηση ανάμεσα στη σχέση παιδιού-πατέρα και ενήλικα-Θεού και πιστεύει ότι ο
προσωπικός Θεός ψυχολογικά και ψυχογενετικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας «εξέχων
πατέρας» και η ψυχανάλυση καθημερινά προβάλλει «πώς νεανικά πρόσωπα χάνουν τη
θρησκευτικη πίστη, ενόσω συγκρούεται μ’ αυτούς η αυθεντία του πατέρα».>>
21. Αργυροπούλου Κ., Το ζήτημα της θρησκείας: Φιλοσοφικές και ψυχαναλυτικές
διαστάσεις, μεταπτυχιακή εργασία, Θεσσαλονίκη 2015, σ. 24: <<Κατά την διαδικασία αυτή
ο άνθρωπος αναπτύσσει αυτό που ο Φρόυντ αποκαλεί «αυταπάτη» και που το υλικό της
προέρχεται από τις προσωπικές εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας: ανίσχυρος να
χειριστεί αυτές τις ανεξέλεγκτες καιακατανόητες δυνάμεις, τόσο στον εξωτερικό, όσο και
στον εσωτερικό του κόσμο, ανατρέχει στο παρελθόν και φέρνει στην μνήμη του εμπειρίες
που είχε στην παιδική του ηλικία, τότε που ένιωθε προστατευόμενος από έναν πατέρα τον
οποίο θεωρούσε ως υπέρτατη δύναμη και του οποίου την αγάπη και προστασία μπορούσε να
κερδίσει υπακούοντας στις προσταγές του. Επομένως η θρησκεία σύμφωνα με τον Φρόυντ
είναι η επανάληψη των παιδικών εμπειριών. Ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τις απειλητικές
για αυτόν (εφόσον δεν ξέρει πως να τις χειριστεί) δυνάμεις, με τον ίδιο τρόπο που έμαθε
όταν ήταν παιδί, να αντιμετωπίζει την ανασφάλειά του: με το να βασίζεται στον πατέρα, να

6