Page 5 - kampa-kontoglou

Συνεχίζει και εξηγεί:

Πολλοί συγγραφείς γράφουνε έργα που δεν έχουνε να μας δώσουνε παρά τη
συγκίνηση που δίνει κ’ η ζωή, μονάχα σε μεγαλύτερη ένταση και

ρεγουλαρισμένη απάνου σε σκοπό και σε κατεύθυνση. Αυτό για μένα δεν
είναι τέχνη.
6

Ο Κόντογλου αναγνωρίζει πως η τέχνη αντλεί από την πραγματικότητα.

Άλλωστε παράγεται με υλικά – πραγματικά μέσα και, επομένως, δεν θα γινόταν να

είναι ανεξάρτητη από αυτή. Ωστόσο, για να είναι αληθινή τέχνη, υποστηρίζει πως θα
πρέπει να ξεπερνάει τη ζωή, να παράγει κάτι διαφορετικό, κάτι υψηλότερο από αυτό

που προσφέρει η καθημερινή εμπειρία. Η αναστάτωση, η χαρά, η θλίψη και τα

διάφορα συναισθήματα που βιώνουμε, οφείλουν μέσα από τη μεταμορφωσιακή
καλλιτεχνική διαδικασία να πάρουν άλλου είδους μορφή, τα παράγωγα της τέχνης

να συγκινήσουν με άλλο τρόπο από εκείνο που συγκινούν τα καθημερινά γεγονότα.

Μάλιστα, ο Φώτης Κόντογλου απορρίπτει το κίνημα του ρεαλισμού, λέγοντας

πως «δεν μπορεί να ’ναι τέχνη». Θεωρεί πως η τέχνη πρέπει να διέπεται από ρυθμό,

ο οποίος εκλείπει από τον ρεαλισμό. Όπως επισημαίνει, τα πράγματα στη ρεαλιστική

τέχνη παρουσιάζονται έτσι ακριβώς όπως τα αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις του
ανθρώπου και, συνεπώς, δεν έχουν πολλά να προσφέρουν. Όλα εμφανίζονται στην

7
«εντύπωση που πιάνει το στενό και άβαθο μάτι ή αυτί», στην υλική τους διάσταση.

Στη θέση αυτού του ρεαλισμού και της αναπαραστατικής τέχνης, ο Κόντογλου

8
τοποθετεί έναν «υπερβατικό ρεαλισμό». Η αληθινή τέχνη είναι φυσική,
ανεπιτήδευτη και απλοϊκή, όχι όμως «ρηχή». Η στεγνή αναπαράσταση μιας

πραγματικότητας δεν μπορεί να αποτελέσει προϊόν τέχνης. Αντιθέτως, το κάθε τι

6 Κόντογλου Φώτης, Έργα Ε΄ – Πέδρο Καζάς, Βασάντα κι άλλες ιστορίες, Αθήνα: Αστήρ, 1967, σ. 234.
7 «Ο ρεαλισμός δεν κάνει άλλο, παρά να παρασταίνει τα πράματα όπως είναι στην αντίληψη του
ανθρώπου πόχει τα συνηθισμένα αισθητήρια. […] σταματά και κολνά στην εντύπωση που πιάνει το
στενό και άβαθο μάτι ή αυτί. Όλη η δουλειά είναι να δώσει στον άνθρωπο ό,τι παίρνει που παίρνει
μέσον των αισθήσεών του, δίχως να έμπει ανάμεσα σ’ αυτόν και στα πράματα τούτος ο
δραγουμάνος»: Έργα Ε’, σ. 234-235.
8 Αθανασόπουλος Βαγγέλης, Η θεωρία και η πράξη της αφηγηματικής τέχνης του Φώτη Κόντογλου,
Αθήνα: Καρδαμίτσα, χ.χ., σ. 72.

[4]