Page 6 - xaxopoulou-ypati

Ο πρώτος είναι ο Τούρκος Εβλιά Τσελεμπή, του οποίου το έργο παρουσιάστηκε στο
τεύχος 4 του περιοδικού μας από τον Κώστα Κοτσίλη.με τον τίτλο «Με το φακό του Εβλιά
Τσελεμπή». Επισκέφτηκε μεταξύ άλλων πόλεων και την Υπάτη το 1668, και την
περιγράφει ως κόμβον καλοκτισμένον και περικαλλή μεταξύ των βουνών. Μας
πληροφορεί ότι είναι έδρα κετχουδά κεχαγιά(διαχειριστή –επίτροπου), σερδάρη (αρχηγού
των Γενιτσάρων), μουχτασίπ (αγρονόμου) και ενός παλιού γενίτσαρη τσαούση,
απεσταλμένου από το οτζάκι (σόι) των γενιτσάρων να εισπράττει το φόρο του πρόβειου
κρέατος για την πλατεία των γενιτσάρων στην Κωνσταντινούπολη. Για την καταβολή του
ήταν εγγεγραμμένοι όλοι οι μουσουλμάνοι και οι άπιστοι ραγιάδες του καζά. Συνεχίζει
λέγοντας ότι έχει οκτακόσια περίπου σπίτια, λίθινα και κεραμοσκεπή με περιβόλια και
3
4
αμπέλια. Συνολικά έχει πέντε μαχαλάδες, μιχράπια εντός της αγοράς, τζαμιά μεστσίτια
6
5
στους μαχαλάδες, μεντρεσέν, σχολείο, τεκέ , χαμάμ και εκατό περίπου εμπορικά
καταστήματα, χάνι και άλλα ιδρύματα. Όλα είναι κτίρια που υποδηλώνουν ευημερία και
έχουν προσανατολισμό προς βορρά
Δεύτερος είναι ο Γάλλος διπλωμάτης, περιηγητής και ιστοριογράφος Φραγκίσκος
Κάρολος Ούγγος Λωράν ντε Πουκεβίλ (1770-1838).Περπάτησε κυριολεκτικά όλη σχεδόν
την ηπειρωτική Ελλάδα παρατηρώντας και καταγράφοντας τα πάντα: διαμόρφωση του
εδάφους, πανίδα και χλωρίδα, αγροτικές καλλιέργειες, εμπόριο, επαγγέλματα, αριθμητικό
δυναμικό και εθνολογική σύνθεση του πληθυσμού, ήθη και έθιμα των κατοίκων, ακόμη
και αποστάσεις σε ώρες και λεπτά μεταξύ των διαφόρων οικισμών. Στο ογκωδέστατο και
πολύτομο έργο του "Ταξίδι στην Ελλάδα" (1820), βρίσκουμε πολυτιμότατες πληροφορίες
για την περιοχή του καζά Πατρατζικίου τις παραμονές της Εθνεγερσίας. Το ενδιαφέρον
μας εστιάζεται στις «Υποσημειώσεις» του τέταρτου κεφαλαίου του δέκατου βιβλίου, όπου
παρουσιάζεται το κτηματολόγιο του καζά Πατρατζικίου, το οποίο αποτελείται από
τέσσερεις ομάδες χωριών (ναχιγιέδες). Μέσα στον πακτωλό των πληροφοριών του
βιβλίου ενδέχεται να υπάρχουν υπερβολές και παρεκβάσεις, αποτελούν όμως τα
μοναδικά απογραφικά στοιχεία της περιοχής που δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει.
1. Η πρώτη ομάδα αποτελούνταν από 21 οικισμούς (πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά),
με την ονομασία «ΒΛΑΧΟΧΩΡΙΑ». Μεγαλύτερη πόλη ήταν η Υπάτη με 1500 σπίτια.
Σημαντική εδώ είναι η παρατήρηση ότι οι κάτοικοι ήταν κατά το ήμισυ Έλληνες-
Τούρκοι και 600 Εβραίοι. Την πληροφορία αυτή αξιοποίησε ο Ιωάννης Βορτσέλας, ο
οποίος στο βιβλίο του «Φθιῶτις» αναφέρει ότι η Υπάτη περί το 1810 είχε 7500
κατοίκους. Ο αριθμός αυτός προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των
κατοικιών(1500) επί τον αριθμό των ατόμων που αναλογούσαν περίπου σε κάθε
σπίτι(5).

3 μιχράπια: προσκυνητάρια, ιερά
4 μεστσίτια: μικρά τζαμιά χωρίς μιναρέ
5 μεντρεσές: οθωμανικό ιεροσπουδαστήριο
6 τεκές: τόπος συνάθροισης των δερβίσηδων, μουσουλμανικό μοναστήρι

5